Η διπλωματική εργασία της Ευαγγελίας Γιώτη και της Αθηνάς Τουτζιάρη, που παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2020, στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης, με επιβλέποντες καθηγητές τον Δημήτρη Πολυχρονόπουλο, την Μαρία Γρηγοριάδου και τον Δημήτρη Γιουζέπα, επικεντρώνεται στην δημιουργία ενός Περιβαλλοντικού – Ερευνητικού Κέντρου στα Ιωάννινα, άρρηκτα συνδεδεμένου, με τη διατήρηση της τοπικής χλωρίδας του οικοπέδου και της ευρύτερης περιοχής, προσδίδοντας έτσι βιοκλιματικό χαρακτήρα στη σύνθεση.
Τα Ιωάννινα αποτελούν την πρωτεύουσα της Ηπείρου και βρίσκονται στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας σε υψόμετρο 480 μέτρων. Είναι κτισμένα στη δυτική όχθη της λίμνης Παμβώτιδας, σχεδόν στο κέντρο ενός λεκανοπεδίου, που ορίζουν τα όρη Μιτσικέλι – Τόμαρος – Ξεροβούνι.
Η λίμνη Παμβώτιδα κατέχει σημαντικό ρόλο για την πόλη, τόσο ως αξιοθέατο για τους επισκέπτες όσο και ως μέρος συνάθροισης για τους κατοίκους. Συνδυάζει χώρους ψυχαγωγίας, χαλάρωσης, αλλά και άθλησης με τα φαρδιά πεζοδρόμια, τον ποδηλατόδρομο και την δυνατότητα άσκησης υδάτινων δραστηριοτήτων.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει γίνει αντιληπτή η υποβάθμισή της, με αποτέλεσμα σήμερα να χαρακτηρίζεται ως ευτροφική, µε προβλήματα ρύπανσης, που προέρχονται από την πόλη, αλλά και τις δραστηριότητες στην ευρύτερη περιοχή.
Λαμβάνοντας αυτό υπόψιν και θέλοντας να δημιουργηθεί κάτι θετικό για τον τόπο, επιλέχθηκε να σχεδιαστεί ένα Περιβαλλοντικό – Ερευνητικό Κέντρο, το οποίο θα έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση των κατοίκων με το περιβάλλον και την αναζωογόνηση της λίμνης.
Πρόκειται για ένα έργο το οποίο θα περιλαμβάνει χώρο ενημέρωσης για την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής, χώρους σεμιναρίων και workshop, μέρη παρατήρησης της λίμνης, ανοιχτά στο ευρύ κοινό και στα σχολεία,, ενώ θα υπάρχουν και ορισμένα εργαστήρια στα οποία θα εργάζονται ειδικοί επιστήμονες, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων για την προστασία του υδροβιότοπου.
“Σαν συνθετική ιδέα υπήρχε εξ’ αρχής η πρόθεση για τη δημιουργία δύο ξεχωριστών όγκων, οι οποίοι θα συνδέονται μέσω δευτερευόντων στοιχείων (γέφυρες και διάδρομοι) και υπαίθριων διαμορφώσεων”.
Προέκυψε η ιδέα, ο ένας εκ των δύο, να στραφεί με κατεύθυνση προς το κέντρο της πόλης, ώστε να ενώνει την πόλη με τη λίμνη και να εισάγει καλύτερα τον επισκέπτη στη σύνθεση. Με τη στροφή του άξονα, δημιουργήθηκε η εντύπωση, ότι σε κάποιο σημείο οι δύο όγκοι αν επεκταθούν νοητά τέμνονται.
Με τον τρόπο αυτό, η είσοδος στη σύνθεση ως όψη από τον δρόμο, φαίνεται πιο εσωστρεφής που σταδιακά όμως ανοίγει και δημιουργεί ανοιχτούς υπαίθριους χώρους με θέα προς τη λίμνη. Έτσι προέκυψε η τελική σύνθεση που αποτελείται από δυο κτιριακούς όγκους τοποθετημένους σε ένα διαγώνιο και έναν κάθετο άξονα.
“Οι όγκοι αυτοί δημιουργούν στο κέντρο μια μεγάλη πλατεία, ανοιχτή προς τη λίμνη και περιμετρικά άλλες μικρότερες υπαίθριες διαμορφώσεις”.
Ακόμη, η σύνθεση ολοκληρώθηκε με την ένωση των δύο όγκων μέσω μιας μεταλλικής γέφυρας, η οποία τοποθετήθηκε περίπου στη μέση του οικοπέδου. Αξίζει να ειπωθεί ότι οι όγκοι τοποθετήθηκαν με τέτοιο τρόπο, ώστε να φαίνεται ότι αποδομούνται σταδιακά και εναρμονίζονται με το περιβάλλον.
Με κύριο γνώμονα να αναδειχθεί ο βιοκλιματικός χαρακτήρας της σύνθεσης , εντάχθηκαν χώροι πρασίνου σε όσα το δυνατόν περισσότερα σημεία, λειτουργώντας ως σημεία στάσης και τονίζοντας τη σημασία του Περιβαλλοντικού κέντρου.
“Η επιλογή των υλικών στη σύνθεση βασίστηκε στον συνδυασμό του σκυροδέματοςμε τα φυσικά υλικά και στην εκμετάλλευση των τοπικών υλικών που προσφέρει η Ήπειρος”.
Ένα συχνό υλικό που συναντάμε στις όψεις των παραδοσιακών κτιρίωντης, είναι ο ασβεστόλιθος. Έτσι, επιλέχθηκε η τραβερτίνη, που αποτελεί είδος ασβεστόλιθου, ως επένδυση για τις όψεις, όπου υπήρχε η πρόθεση να αναδειχθούν περισσότερο, δηλαδή για την υποδοχή, το κέντρο περιβαλλοντικής ενημέρωσης και τα εργαστήρια.
Τίτλος εργασίας: Περιβαλλοντικό – Ερευνητικό Κέντρο στα Ιωάννινα, Μάθημα: Διπλωματική, Σχολή: Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης), Φοιτήτριες: Ευαγγελία Γιώτη – Αθηνά Τουτζιάρη, Επιβλέποντες Καθηγητές: Δημήτρης Πολυχρονόπουλος – Μαρία Γρηγοριάδου – Δημήτρης Γιουζέπας, Ημερομηνία: Οκτώβριος 2020
English description: Diploma thesis by Evangelia Gioti and Athina Toutziari, presented in October 2020 at the Department of Architectural Engineering of the Democritus University of Thrace, with supervising professors Dimitris Polychronopoulos, Maria Grigoriadou and Dimitris Giouzepas, focuses on the creation of an Environmental-Research Center, inextricably linked to the preservation of the local flora of the plot and the wider area, thus giving a bioclimatic character to the composition.
Ioannina is the capital of Epirus and is located in the northwestern part of the country at an altitude of 480 meters. It is built on the west bank of Lake Pamvotis, almost in the center of a basin, defined by the mountains Mitsikeli – Tomaros – Xerovouni.
Lake Pamvotis plays an important role for the city, both as an attraction for visitors and as a gathering place for residents. It combines places of entertainment, relaxation, but also sports with the wide sidewalks, the bike path and the possibility of exercising water activities.
However, in recent years its degradation has been perceived with the result that today it is characterized as eutrophic, with pollution problems, coming from the city and the activities in the wider area.
Considering this and wanting to create something positive for the place, authors chose to design an Environmental-Research Center, which will aim to raise the awareness of the inhabitants with the environment and the revitalization of the lake.
This is a project which will include information space for the flora and fauna of the area, seminar and workshop areas, lake observation areas, open to the general public and schools, while there will be some laboratories where scientists will work, in collaboration with the University of Ioannina for the protection of the wetland.
As a synthetic idea, from the beginning there was the intention to create two separate volumes, which will be connected through secondary elements (bridges and corridors) and outdoor configurations.
“Initially, two volumes were created, parallel to each other and perpendicular to the road”.
The idea arose for one of them to turn towards the city center, in order to connect the city with the lake and to introduce more efficiently the visitor to the composition. The rotation of the axis, created the impression that at some point if the two volumes expand, they will intersect.
In this way, the entrance to the compositionas a view from the street seems more introverted but gradually opens and creates open spaces with a view to the lake. This emerged the final composition consisting of two building volumes placed on a diagonal and a vertical axis.
“These volumes create in the center a large square, open to the lake and other smaller outdoor configurations around it”.
Furthermore, the composition was completed by joining the two volumes through a metal bridge, which was placed approximately in the middle of the plot. It is worth mentioning that the volumes were placed in such a way that it seems that they are gradually decomposed and harmonized with the environment.
The bioclimatic character to the composition was the main design concern and with this in mind, authors created green spaces were included in as many points as possible, acting as stopping points and emphasizing the importance of the Environmental Center.
“The choice of materials in the composition was based on the combination of concrete with natural materials and the exploitation of local materials offered by Epirus”.
A common material found on the facades of its traditional buildings, is limestone. Therefore, travertine, which is a type of limestone, was chosen as an investment for the facades where it was intended to stand out more, for example the reception, the environmental information center and the laboratories.
Project title: Environmental-Research Center in Ioannina, Course: Diploma thesis, Institution: Department of Architecture (Democritus University of Thrace), Students: Evangelia Gioti – Athina Toutziari, Supervisors: Dimitris Polychronopoulos – Maria Grigoriadou – Dimitris Giouzepas, Date: October 2020