Το αρχιτεκτονικό γραφείο Γιαννιώτης & Συνεργάτες Αρχιτέκτονες & Σύμβουλοι Μηχανικοί, με τη συνέργεια ομάδας διακεκριμένων συνεργατών, παρουσιάζει την ανάπτυξη μιας Πρότυπης Σχεδιαστικής Πρότασης ενός Conceptual, Αειφόρου Μοντέλου Συλλογικής Κατοίκησης με Δημόσιες Χρήσεις.
Το έργο με τίτλο INTERelationships, που μελετήθηκε στην ευαίσθητη συνοικία του Φιλοπάππου, σχεδιάστηκε με τους όρους και τις επιταγές του Καθολικού Σχεδιασμού, με τη φιλοδοξία να καταστεί ένας τοπικός πολιτιστικός πόλος έλξης, όπου αναπτύσσονται διαπροσωπικές σχέσεις αλλά και οικονομική δραστηριότητα, διαμορφώνοντας έτσι τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ένταξη, την κοινωνικοποίηση και την αφομοίωση των ενοίκων του στο κοινωνικό πλαίσιο της γειτονιάς.
Η έννοια της Αειφόρου και Βιώσιμης Ανάπτυξης, όπως τη διαχειρίστηκε το γραφείο στην πρόταση του INTERelationships, επαναπροσδιορίζεται για να συμπεριλάβει ως παραμέτρους τη Λειτουργική Διαχείριση, το Κέλυφος των κτιριακών εγκαταστάσεων και τον τελικό Χρήστη του συγκροτήματος.
Σκοπός της πρότασης είναι αφενός η προώθηση του Καθολικού Σχεδιασμού ως LifetimeHousing και αφετέρου να καταστεί ένα εμβληματικό μοντέλο για αντίστοιχες μονάδες στην Ελλάδα και τη ΝΑ Ευρώπη.
Ο Καθολικός Σχεδιασμός ως LifetimeHousing, προτείνει ένα μοντέλο τόσο για τις Νέες Κατοικίες όσο και για τις Ανακαινίσεις των υφιστάμενων, που ικανοποιεί τις ανάγκες όλων των χρηστών σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους και όχι μιας μικρής μερίδας αυτών, όπως λανθασμένα πιστεύεται.
“Ένα LifetimeHomeσέβεται εξίσου την κλίμακα του παιδιού που μεγαλώνει με ασφάλεια και άνεση σε αυτό, αλλά και τις ιδιαίτερες ανάγκες του ηλικιωμένου που ζει εκεί ή επισκέπτεται τα εγγόνια του”.
Διαμορφώνει τις χωρικές προϋποθέσεις για την ομαλή συγκατοίκηση εκπροσώπων διαφορετικών γενιών (Multigenerational Housing), ενώ αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η έγκυος γυναίκα, οι άνθρωποι διαφορετικού ύψους ή οι υπέρβαροι κοκ.
“Φυσικά απευθύνεται και στους ανθρώπους που πάσχουν από χρόνιες ή παρωδικές ασθένειες – νόσους – αναπηρίες όπου απαιτείται ειδικός σχεδιασμός”.
Με την ηλικία, η διατήρηση του επιπέδου ζωής, η μεγιστοποίηση της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας, η συνέχιση της ομαλής διαβίωσης στο ίδιο περιβάλλον με τις μικρότερες δυνατές αλλαγές, αποτελούν βασικές επιδιώξεις του DesignforLifetime, που θέτει στο προσκήνιο τον χρήστη, τις επιθυμίες και τις ανάγκες του.
Η δημιουργία εύχρηστων, εύληπτων και προσβάσιμων προϊόντων, υπηρεσιών και περιβαλλόντων για όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, φυλής, σεξουαλικού προσανατολισμού, πολιτιστικού υποβάθρου, πεποιθήσεων ή θρησκεύματος, τις φυσικές, αισθητηριακές και νοητικές τους ικανότητες, είναι αντικείμενο του Καθολικού Σχεδιασμού.
“Στις κτιριακές εφαρμογές, ο σχεδιασμός δεν μένει απλώς στη συμμόρφωση στους κανονισμούς”.
Αυτοί αποτελούν απλώς την ελάχιστη απαίτηση και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν αρκούν για να ικανοποιήσουν την προσβασιμότητα όλων των χρηστών.
Η εξασφάλιση των όρων άνεσης, ασφάλειας και πρόσβασης σε όλες τις κατοικίες, ώστε αυτές να καθίστανται επισκέψιμες και λειτουργικές για όλους, απαιτεί βαθιά γνώση του αντικειμένου και συνέργειες με άλλους κλάδους των ιατρικών (φυσιατρική, γηριατρική) και παραϊατρικών (εργοθεραπεία, φυσικοθεραπεία) επιστημών.
INTERelationships: Παραδοχές Σχεδιασμού
Το INTERelationships γεννήθηκε από το πάθος του Κωνσταντίνου Γιαννιώτη για τον Καθολικό Σχεδιασμό και το LifetimeHousing και την πίστη του, στο συγκριτικό του πλεονέκτημα ότι ανταποκρίνεται στις ανάγκες όλων των ανθρώπων, σε οικογενειακό κυρίως επίπεδο, ανεξάρτητα από την ηλικία, αναπηρίες ή άλλους παράγοντες.
“Η Αρχιτεκτονική εκτός όλων των άλλων, είναι μια Ανθρωποκεντρική επιστήμη”.
Ως τέτοια λοιπόν, οφείλει να καταθέτει προτάσεις με ολιστικό χαρακτήρα που θα υποστηρίζουν τις ανάγκες των κατοίκων μιας πχ αστικής περιοχής και θα αναβαθμίζουν την καθημερινότητα τους. Η έλλειψη τέτοιων προτάσεων αποτέλεσε την κινητήριο δύναμη για τη δημιουργία του Project.
Επιπλέον:
Η ένταξη ενός σύγχρονου συγκροτήματος στο αστικό τοπίο του Φιλοπάππου, μια ιστορική γειτονιά με χαμηλή δόμηση, πλούσια σε ιστορικά κτίρια και έντονο χαρακτήρα, θέτουν ψηλά τον πήχη, ενισχύοντας ταυτόχρονα την κοινωνική πλευρά.
Το οικόπεδο βρίσκεται σε άμεση συσχέτιση με τον λόφο του Φιλοπάππου, είναι διαμπερές, συνορεύει με νησίδα πρασίνου δυτικά και έχει πολύ έντονες κλίσεις. Στην Νότια όψη υπάρχουν εναπομείναντα ερείπια δύο διώροφων νεοκλασικών κτιρίων τα οποία αναγεννούνται.
Στο σενάριο εντάσσονται αρχαιολογικά ευρήματα που ενσωματώνονται και αναδεικνύονται.
Το συγκρότημα ανήκει σε έναν οργανισμό που αντλεί έσοδα από τη λειτουργία του. Φιλοξενεί τους ενοίκους που ζουν σε μια οργανωμένη συλλογική κοινότητα και απασχολούνται στις δημόσιες χρήσεις του.
Σήμερα το οικόπεδο είναι κτισμένο, κάτι που δεν επηρεάζει την αξία της ιδέας του μοντέλου κατοίκησης. Τα αρχαιολογικά ευρήματα δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα. Αξιοποιούνται ως μια ενισχυτική, μορφολογική και λειτουργική, σχεδιαστική παράμετρος.
Περιγραφή του έργου
Βασικό συνθετικό στοιχείο είναι η χάραξη μιας διαμπερούς, κοινόχρηστης, προσπελάσιμης και από τον περαστικό, υπαίθριας κίνησης που ορίζει τη θέση και τη διάταξη σε κάτοψη των δύο βασικών όγκων. Οι όγκοι αυτοί συνδέονται με τον ιδιαίτερο, σε μορφολογία και χρήση, όγκο του κλιμακοστασίου.
“Οι κατοικίες φιλοξενούν έως και 16 ενοίκους και αποτελούνται από δύο ευρύχωρες μεζονέτες που δυνητικά μπορούν να χωριστούν σε 4 ανεξάρτητες μονάδες”.
Στο κτιριολογικό πρόγραμμα ενσωματώνονται οι Κατοικίες με τις Δημόσιες Χρήσεις που είναι απαραίτητες για τη βιωσιμότητά του. Τα γραφεία του Οργανισμού, κλειστή αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, εργαστήρια δημιουργικής απασχόλησης, επισκέψιμος χώρος των αρχαιολογικών ευρημάτων, κοινόχρηστη πισίνα, υπαίθριες παραστάσεις ή προβολές, δύο υπαίθρια bar, ένα κλειστό καφέ και η θεραπευτική κηπουρική. Ο χώρος του κλιμακοστασίου επαναπροσδιορίζεται και μεταλλάσσεται σε μια χωρική εμπειρία κίνησης και ερεθισμάτων. Έχοντας ελεγχόμενη πρόσβαση και άμεση οπτική επαφή με τις αρχαιότητες, φιλοξενεί περιοδικές εκθέσεις. Το υπόλοιπο διάστημα τον οικειοποιούνται οι ένοικοι ως επέκταση των διαμερισμάτων τους. Οι εκθέσεις εκτυλίσσονται ξεκινώντας από τον υπαίθριο χώρο, ανέρχονται ελικοειδώς μέσω του κλιμακοστασίου και καταλήγουν στο δώμα με τις υπαίθριες προβολές ή παραστάσεις, το cocktail bar και την απρόσκοπτη απόλαυση της θέας.
Όλοι οι χώροι του συγκροτήματος είναι απολύτως προσβάσιμοι καθώς προβλέπονται επίπεδες προσπελάσεις, ράμπες,ανελκυστήρες και αναβατόρια για την κατακόρυφη κυκλοφορία. Τα στοιχεία του κτιρίου εναρμονίζονται με τις απαιτήσεις του Καθολικού Σχεδιασμού, υπερβαίνοντας τους Ελληνικούς Κανονισμούς για την προσβασιμότητα, ήτοι είσοδοι, διάδρομοι, ράμπες, κλιμακοστάσια, ανελκυστήρες, κουφώματα, μηχανολογικές εγκαταστάσεις, εξοπλισμοί, συσκευές, ντουλάπες, επιμέρους ζωτικοί χώροι (υπνοδωμάτια, κουζίνες, λουτρά, WC, καθιστικά, τραπεζαρίες), τα υλικά και οι προδιαγραφές τους.
Βιωσιμότητα
Ο συνδυασμός του LifetimeHousing με τον Ενεργειακό Σχεδιασμό και τις Πράσινες Τεχνολογίες, συμβάλλει καθοριστικά στην Αειφόρο και Βιώσιμη Ανάπτυξη του συγκροτήματος. Οι συνήθεις πρακτικές αφορούν αποκλειστικά το Κέλυφος ενός κτιρίου και δεν αγγίζουν την καρδιά του που είναι ο ίδιος ο Χρήστης και οι μεταβαλλόμενες ανάγκες του στο χρόνο.
Έτσι, στην πρόταση, η Βιωσιμότητα ορίζεται ισότιμα ως προς το Χρήστη, το Κέλυφος, και τη Λειτουργική Διαχείριση του συγκροτήματος. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ένα αυτόνομο, βιώσιμο κύτταρο, το οποίο καλύπτει τις ανάγκες του μειώνοντας τα λειτουργικά του κόστη. Η μονάδα αυτή διαχειρίζεται και αξιοποιεί στο έπακρο τους διαθέσιμους πόρους (ανθρώπινο δυναμικό, επιμέρους χώροι).
Το Χρήστη: Η εξυπηρέτηση των αναγκών των χρηστών και η μεγιστοποίηση της αυτονομίας εξασφαλίζεται μέσω:
Του LifetimeDesign.
Των κοινωνικών δραστηριοτήτων, της ένταξης, της σύμπλεξης με τους κατοίκους της γειτονιάς, της (συν)κατοίκησης.
Της παροχής εργασίας και των προγραμμάτων υποστηριζόμενης εργασίας.
Της παρακολούθησης της υγείας των ενοίκων μέσω ΙΤ Τεχνολογίας.
το Κέλυφος: Η ελαχιστοποίηση του αποτυπώματος του συγκροτήματος με την μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου και της ενεργειακή κατανάλωσης (ZERO ENERGY), εξασφαλίζεται μέσω:
Του κατασκευαστικού προτύπου PassivHaus.
Της εκμετάλλευσης της γεωθερμίας με γεωθερμικές αντλίες θερμότητας για ψύξη-θέρμανση, ζεστό νερό.
Των φυτεμένων δωμάτων, του στοιχείου του νερού, της φύτευσης, των ελεγχόμενων σκιάστρων, των αεριζόμενων προσόψεων.
Των ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες δώματος) που παράγουν ενέργεια όλο το 24ωρο.
Της αξιοποίησης της θερμικής μάζας του κελύφους για τη μείωση των αναγκών ενέργειας θέρμανσης και ψύξης, του μεγέθους της ηλεκτρομηχανολογικής εγκατάστασης και την αποφυγή υπερθέρμανσης το καλοκαίρι.
Των έξυπνων συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης.
3. τη Λειτουργική Διαχείριση:
Εξασφάλιση των όρων ZEROWASTE μέσω της συγκέντρωσης, καθαρισμού και επαναχρησιμοποίησης των όμβριων και των γκρι υδάτων, της διαχείρισης των απορριμμάτων, της εγκατάστασης κάδων απλών/ανακύκλωσης, συσκευών κομποστοποίησης.
Οι ένοικοι ζουν και εργάζονται στο συγκρότημα.
Το συγκρότημα αντλεί έσοδα από την εκμετάλλευση των δημόσιων χρήσεων.
Στοιχεία & Συντελεστές πρότασης:
Τίτλοςέργου:INTERelationships,Κατηγορία:Πιλοτική πρόταση,Τοποθεσία:Αθήνα–Ελλάδα,Αρχιτεκτονικήμελέτη:Γιαννιώτης & Συνεργάτες Αρχιτέκτονες & Σύμβουλοι Μηχανικοί,Ομάδακαι σύμβουλοιμελέτης:Κωνσταντίνος I. Γιαννιώτης (Κύριος Μελετητής | CLIPP Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ | Μηχανολόγος & Αεροναυπηγός Μηχανικός Παν. Πατρών) – Ελένη Μαΐστρου (Σύμβουλος Αρχιτεκτονικής | Αρχιτέκτων Μηχανικός | Ομότιμη Καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ) – Γιάννος Γιαννιώτης (Σύμβουλος Αρχιτεκτονικής | Αρχιτέκτων Μηχανικός E.A.U.G.) – Βασίλης Καλοπίσης (Επιστημονικός Συνεργάτης | Ειδικός Παιδαγωγός και Συντονιστής Λειτουργίας του Συλλόγου Γονέων ΤΟ ΠΕΤΑΓΜΑ και του CitizenNetworkGreece) – Δρ. Δημήτριος Κλεισιούνης (Σύμβουλος επί των Μηχανολογικών Εγκαταστάσεων | Ηλεκτρολόγος Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ) – Αλέξανδρος Βενέτης (Σύμβουλος επί των Μηχανολογικών Εγκαταστάσεων | MSc Μηχανολόγος Μηχανικός Παν. Πατρών) – Κωνσταντίνος N. Γιαννιώτης (Πιστοποιημένος Σύμβουλος επί του προτύπου PassivHaus | MSc Μηχανολόγος Μηχανικός Α.Π.Θ.) – Παναγιώτης Χατζησαράντης (Σύμβουλος επί των Στατικών | Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ.) – Κωνσταντίνος Ξανθόπουλος (Επιμέλεια Αρχιτεκτονικής παρουσίασης | Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ) – Χάρης Αραπαντζής (BusinessDeveloper Αρχιτεκτονικού Γραφείου Γιαννιώτης & Συνεργάτες) – Μαρία Γιαρμενίτη (BusinessConsultant Αρχιτεκτονικού Γραφείου Γιαννιώτης & Συνεργάτες), Έτος μελέτης: 2019, Κείμενοπαρουσίασης – Φωτορεαλιστικέςαπεικονίσεις:Γιαννιώτης & Συνεργάτες Αρχιτέκτονες & Σύμβουλοι Μηχανικοί
Λίγα λόγια για το αρχιτεκτονικό γραφείο Γιαννιώτης & Συνεργάτες Αρχιτέκτονες & Σύμβουλοι Μηχανικοί:
Οι Γιαννιώτης & Συνεργάτες είναι ένα Διεθνώς Βραβευμένο Αρχιτεκτονικό Γραφείο με έδρα την Αθήνα, που δραστηριοποιείται στο χώρο των Αρχιτεκτονικών Μελετών από το 1980. Ιδρύθηκε από τους Αρχιτέκτονες Γιάννο και τη Βασιλική Γιαννιώτη και στην πολυετή δραστηριοποίησή του έχει σχεδιάσει και υλοποιήσει πλήθος έργων σε ένα ευρύτατο φάσμα εφαρμογών, από κατοικίες και χώρους γραφείων, μέχρι πολιτιστικά έργα και τουριστικές αναπτύξεις.
Ο Κωνσταντίνος Γιαννιώτης, Διπλωματούχος Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ και Διπλωματούχος Μηχανολόγος & Αεροναυπηγός Μηχανικός του Πανεπιστημίου Πατρών, εντάχθηκε στο δυναμικό του Γραφείου το 2003.
Έχει χρόνια προσωπικής έρευνας στον τομέα του Καθολικού Σχεδιασμού και έχει παρακολουθήσει πανεπιστημιακά προγράμματα δια βίου εκπαίδευσης που παρέχει το IDEACenterforInclusiveDesign & EnvironmentalAccess, SchoolofArchitectureandPlanningofNYStateUniversityatBuffalo το οποίο εξειδικεύεται στον Καθολικό Σχεδιασμό.
Τέλος είναι από τους πρώτους στην Ευρώπη που απέκτησε την πιστοποίηση CLIPP–CertifiedLivinginPlaceProfessional ώστε όλες οι κατοικίες να πληρούν τις προϋποθέσεις ασφαλούς, άνετης και υγιούς διαβίωσης όλων των χρηστών τους.
English description: INTERelationships, a pilot residential complex, designed by Yanniotis & Associates Architects & Consulting Engineers, as an alternative dwelling proposal in contemporary cities, has been awarded by renowned Awards Foundations such as A’ Design Awards, International Residential Awards, Design-for-All Foundation Awards, DNA Paris Design Awards.
INTERelationships is a sustainable, collective housing, supported living complex with public usages that hosts vulnerable groups of people living in a collective community.
The social impact of the project is important because it (re)integrates these people with work and joint participation in a multitude of activities with city residents. It may thus become a cultural attraction where interpersonal relationships develop through social, cultural and leisure revenue-generated activities, run by tenants.
“Fundamental aim of the project is to propose a Sustainable Dwelling Model”.
Sustainability is defined in terms of Infrastructure (Zero Energy), User (Universal Design, Health monitoring, Social Integration, Job offer) and Operation Management (human and spatial resources utilization, Zero Waste).
“The complex consists of two Residential Unit Blocks and the Stairwell Exhibition Block that accommodates all circulation and connection paths”.
There are three entrances leading to the main courtyard, two of which are fully accessible. The z-shaped courtyard, hosts a swimming pool with pool bar, an indoor cafe and the exterior exhibition spaces visually connected to the ancient masonry relics found inside the body of the main building.
“The pool area nests in the restored perimetric neoclassical masonry, thus serving as a scenography setting”.
The ascending movement evolves into the Stairwell Exhibition Block accessing the creative workshops, the multipurpose room and the Management office spaces, concluding to the rooftop where the cocktail bar, the playground and the outdoor screenings are positioned.
“The experience of discovering the building through movement is stimulating and enriched with qualities missing from contemporary cities”.
The passerby may cross the heart of the complex, make a short stop, cool and continue their course. The deliberate movement complexity with the diagonal accesses of the bridges and the multilevel outdoor expansions, enhance building morphology and allow the complex to be viewed from many angles.
The most demanding issue was the morphological and functional incorporation of the masonry remains of the two, two-story neoclassical buildings forming the south facade of the complex and of the ancient masonry relics found on the north side of the property.
Both elements were preserved and showcased via meticulous architectural handling. What is more, the height difference between the two bounding roads of the plot ranging between 3- 6m, poses extra difficulties in meeting the UD criteria for unobstructed circulation.
The design is based on international UD regulations and in cooperation with our Research Consultant for the creation of an accessible complex. The Apartments allow for Social Interaction, Flexibility, Independency, Accessibility, Privacy, boosting self-esteem and dignity. Smooth movement is ensured through flat accesses, ramps, elevators and external stair lifts.
All building elements and materials comply with the UD regulations i.e. entrances, flush thresholds, corridors and pathways, wheelchair turning spaces, ramps, non-slip flooring surfaces, staircases, elevators, frames, equipment, wardrobes, storage, wet areas, livingdining etc.
Zero Energy – Zero Waste
INTERelationships was initially created to propose a Sustainable Dwelling Model. Zero Energy and reduction of the CO₂ emissions is endured through Passive and Active systems.
Including:
Planted roofs, water element and planting improve microclimatic conditions.
Photovoltaic panels and small Roof Wind Turbines generate enough power to cover energy residential needs.
Energy accumulators store and release energy when needed.
Geothermal and Thermal Mass systems for cooling, heating and hot water.
Decentralized blower units, waste heat recovery, and flexible multimode operation for maximum efficiency and thermal comfort.
Passive House Standard to the Building Envelope.
Collection, purification and reuse of water, recycling and waste management through a small composting unit, all contribute to the green operation satisfying the energy footprint of the complex infrastructures.
Facts & Credits:
Project title:INTERelationships, Category:Conceptual proposal, Location: Athens – Greece, Architecture planning:Yanniotis & Associates Architects & Consulting Engineers, Design team and consultants:Yanniotis Constantinos (LeadArchitect | CLIPP Architect NTUA | Mechanical & Aeronautical Engineer University of Patras) – Eleni Maistrou (Architecture Consultant | Architect-Emeritous Professor NTUA) – Yannos Yanniotis (Architecture Consultant | Architect E.A.U.G.) – Vasilis Kalopisis (Research Consultant | Coordinator of the NGO «Petagma» and Citizen Network Greece) – Dr. Dimitrios Klisiounis (Mechanical Engineering Consultant | Mech-Elec Engineer NTUA) – Alexandros Venetis (Mechanical Engineering Consultant | MSc Mechanical Engineer University of Patras) – Gianniotis Konstantinos (Certified Passiv Haus Institut Consultant | Mechanical Engineer AUTH) – Panagiotis Chatzisarantis (Civil Engineering Consultant | Civil Engineer AUTH) – Konstantinos Xanthopoulos (Architectural Presentation Editor | Graduate Architect NTUA) – Harry Arapantzis (Yanniotis & Associates Business Developer) – Maria Giarmeniti (Yanniotis & Associates Business Consultant), Year: 2019, Text description – Visualization:Yanniotis & Associates Architects & Consulting Engineers
About Yanniotis & Associates Architects & Consulting Engineers:
The Yanniotis and Associates Bureau is an Internationally Awarded Architectural Firm that has been active in the field of Architectural Design and Planning since 1980.
The consistent course the bureau has embarked on throughout all these years has brought significant success, worthy of the experience of its founding members. In its long-lasting activity, the bureau has completed a significant number of projects, of both small and large scale, in various fields of building design and urban planning. Several of these projects have been awarded and published in press or online.
Futuristic Tholos, their iconic project built back in 1989, has been awarded and selected as one of the Ten Architectural Wonders of the Wine World 20 years after its establishment!
Facing towards the new challenges, the Bureau has expanded its provided services into the fields of Inclusive Design practices, Sustainable Energy Technologies and Integrated IT Services.