Μια από τις πλέον τεχνολογικά προηγμένες πρακτικές σε επίπεδο μόνωσης δωμάτων και για πολλούς η κορυφαία, είναι αυτή του συνδυασμού ενός φυτεμένου δώματος με τη μέθοδο μόνωσης αντεστραμμένου δώματος στην εκδοχή του «διπλού βέλτιστου».
Πρόκειται για μια κατασκευαστική μεθοδολογία για κτίρια μηδενικού ή ακόμη και θετικού ενεργειακού ισοζυγίου που εξασφαλίζει πληθώρα ωφελημάτων. Για να ενώσουμε το τεχνολογικό παζλ ενός τέτοιου δώματος χρειάζεται να δούμε τα τρία επιμέρους χαρακτηριστικά του και πως αυτά συνδυάζονται:
Αντεστραμμένο δώμα
Η μέθοδος του αντεστραμμένου δώματος καθιερώθηκε στην κεντρική Ευρώπη αμέσως μετά την ανακάλυψη της εξηλασμένης πολυστερίνης, καθώς η εξηλασμένη πολυστερίνη ως ένα κατά βάση ανθεκτικό υλικό στην παρατεταμένη υγρασία και τα μηχανικά φορτία μπορούσε πλέον να τοποθετηθεί πάνω από τη στεγανοποιητική στρώση και όχι κάτω από αυτήν όπως γινόταν έως τότε με την χρήση της διογκωμένης πολυστερίνης.
Αυτή ακριβώς η αντιστροφή της θέσης της μόνωσης έδωσε και τον όρο «αντεστραμμένη μόνωση». Έτσι λοιπόν για πρώτη φορά επιτράπηκε η τοποθέτηση ενός θερμομονωτικού πάνω από την στεγανοποίηση υπό την προϋπόθεση ότι αυτό θα ήταν πλάκες εξηλασμένης πολυστερίνης. Αυτό αποτυπώθηκε και στον πλέον προηγμένο κανονισμό θερμομόνωσης της Γερμανίας όπου στο παράρτημα DIN 4108-10 αφενός ορίζει ότι στα αντεστραμμένα δώματα στην κατηγορία των αφρωδών θερμομονωτικών υλικών επιτρέπεται μόνο η χρήση εξηλασμένης πολυστερίνης (απαγορεύει τη χρήση διογκωμένης πολυστερίνης) και αφετέρου ότι οι πλάκες της εξηλασμένης πολυστερίνης που θα επιλεγούν θα πρέπει να πληρούν κατ’ ελάχιστον μια σειρά από αυστηρές τεχνικές προδιαγραφές.
Σύμφωνα λοιπόν με τον κανονισμό οι προδιαγραφές που πρέπει να πληροί ένα τέτοιο υλικό είναι:
Να έχει τουλάχιστον 300 kPa μηχανικές αντοχές σε συμπίεσης με 10% παραμόρφωση.
Να μην παρουσιάζει ερπυσμό άνω 1,5% και συνολική μείωση πάχους άνω του 2% μετά την παρέλευση 50 ετών υπό πίεση 150 kPa.
Να μην έχει απορρόφηση υγρασίας με διάχυση υδρατμών πάνω από 5%.
Να παρουσιάζει το πολύ έως 1% παραμένουσας υγρασίας μετά από 300 κύκλους ψύξης απόψυξης χωρίς παράλληλα να μειώνει την αρχική αντοχή σε συμπίεση άνω του 10%.
Πηγή φωτογραφίας: FIBRAN S.A.
Ένα τέτοιο υλικό που χρησιμοποιείται με μεγάλη επιτυχία σε εμβληματικά αλλά και μικρότερα καθημερινά ιδιωτικά έργα, σε όλη την Ευρώπη και όχι μόνο, είναι οι πλάκες εξηλασμένης πολυστερίνης FIBRANxps 300 L.
Η μεθοδολογία κατασκευής ενός τέτοιου δώματος περιλαμβάνει:
Τη δημιουργία στρώση κλίσεων 2-3 % πάνω στη φέρουσα πλάκα του δώματος.
Την τοποθέτηση της στεγανοποιητικής στρώσης συνδυασμένη με στρώση διαχείρισης του υγρομετρικού φορτίου.
Την ελεύθερη τοποθέτηση των πλακών εξηλασμένης πολυστερίνης FIBRANxps 300 L.
Την τοποθέτηση μεμβράνης διαχείρισης ομβρίων.
Και ολοκλήρωση με τις στρώσεις επικάλυψεις (βατές, μη βατές, ταρατσόκηποι).
Πηγή φωτογραφίας: FIBRAN S.A.
Η παραπάνω διαστρωμάτωση του αντεστραμμένου δώματος είναι κορυφαία και πολυλειτουργική τόσο σε επίπεδο δομικής φυσικής όσο και σε επίπεδο διαμόρφωσης της τελικής επιφάνειας, καθώς:
Υψηλή ενεργειακή απόδοση το χειμώνα: Λόγω δημιουργίας καναλιού ταχείας αποστράγγισης των ομβρίων μεταξύ μεμβράνης διαχείρισης ομβρίων και στρώσεων προστασίας, η θερμομόνωση διατηρείται πάντα στεγνή, εξασφαλίζοντας σταθερά υψηλή ενεργειακή απόδοση τους χειμερινούς μήνες.
Υψηλή ενεργειακή απόδοση το καλοκαίρι: Παράλληλα τους καλοκαιρινούς μήνες, το κανάλι παρέχει σκίαση και δροσισμό προσφέροντας επιπρόσθετη μετατόπιση του χρόνου εισβολής του θερμοκρασιακού κύματος στο εσωτερικό του κτιρίου.
Αύξηση του χρόνου ζωής της στεγανοποίησης: Η θερμομόνωση, ευρισκόμενη άνωθεν της στεγανοποιητικής στρώσης επιμηκύνει τη διάρκεια ζωής της, καθώς την προστατεύει από ακραίες περιβαλλοντικές επιδράσεις, όπως θερμοκρασιακές διακυμάνσεις (παγετό-καύσωνα) και φυσικές επιδράσεις (βροχή, χιόνι, ρίπους και ηλιακή ακτινοβολία), ενώ σε συνδυασμό με τις στρώσεις προστασία η στεγανοποίηση δεν κινδυνεύει από μηχανικές καταπονήσεις και διατρήσεις.
Πλουραλισμός στην επιλογών στεγανοποιητικών στρώσεων: Σε συνδυασμό με στρώσεις διαχείρισης υγρομετρικού φορτίου, παρέχεται η δυνατότητα επιλογής όλων των τύπων στεγανοποιητικών στρώσεων (θερμοπλαστκές μεμβράνες, ασφαλτικές μεμβράνες, υγρές μεμβράνες).
Πλήθος επιλογών αρχιτεκτονικής διαμόρφωσης: Δίνεται η δυνατότητα κατασκευής πλήθος αρχιτεκτονικών επιλογών τελειώματος για βατά, μη βατά και φυτεμένα δώματα και απο τελεί ιδανική λύση όταν υπάρχουν απαιτήσεις υψηλών μηχανικών αντοχών (π.χ. τοποθέτηση κρασπέδων φωτοβολταϊκών, στάθμευση αυτοκινήτων κ.α.).
Χαμηλό κόστος συντήρησης: Τέλος, αν και όποτε χρειαστεί, είναι εφικτός ο έλεγχος και η επισκευή της στεγανοποίησης, απλά μετακινώντας τις επάνω στρώσεις και επανατοποθετώντας τες πίσω μετά την ολοκλήρωση της συντήρησης, χωρίς να απαιτείται χρήση άλλων υλικών.
Αντεστραμμένο δώμα με τη μέθοδο του διπλού βέλτιστου
Εάν τώρα στο παραπάνω δώμα αντικαταστήσουμε τη δημιουργία της στρώσης κλίσεων (που συνήθως πραγματοποιείται με κάποια κονιάματα), με ειδικές προκατασκευασμένες κεκλιμένες πλάκες εξηλασμένης πολυστερίνης(FIBRANxps INCLINE) ή πετροβάμβακα (FIBRANgeo INCLINE), τότε προκύπτει η αναβαθμισμένη μορφή του αντεστραμμένου δώματος που ονομάζεται «διπλό βέλτιστο» και προσφέρει:
Θερμομόνωση & Κλίσεις με ένα υλικό: Σημαντική παράμετρος στην αποτελεσματική στεγανοποίηση ενός δώματος είναι η ύπαρξη ικανοποιητικής κλίσης για την απορροή των υδάτων. Η έως σήμερα η κατασκευή των κλίσεων με κονιάματα δεν προσφέρουν κανένα ουσιαστικό ενεργειακό όφελος. Αντίθετα, με τη χρήση των κεκλιμένων θερμομονωτικών πλακών, που έχουν εξαιρετικά χαμηλό συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας, επιτυγχάνονται ταυτόχρονα με τη δημιουργία της στρώση κλίσης και τα αναγκαία μεγάλα πάχη ισχυρής θερμομόνωση που απαιτούνται στα κτίρια μηδενικού ή θετικού ενεργειακού ισοζυγίου.
Ηχομόνωση και Πυροπροστασία: στην περίπτωση χρήσης κεκλιμένων πλακών πετροβάμβακα επιτυγχάνεται παράλληλα με τη θερμομόνωση πυροπροστασία και ηχομόνωσης έναντι του κτηπογενούς και του αερόφορτου θορύβου.
Χαμηλό βάρος: Στα παλαιά κτήρια η προσθήκη κλίσεων με τον παραδοσιακό τρόπο, διαστρώνοντας δηλαδή γαρμπυλοσκυροδέματα ή τσιμεντοκονίες, είναι πολύ συχνά απαγορευτική καθώς προσθέτουν σημαντικό βάρος στη φέρουσα κατασκευή. Οι κεκλιμένες θερμομονωτικές πλάκες είναι κατασκευαστικά η ελαφρύτερη επιλογή δημιουργίας κλίσεων στα δώματα, κατάλληλη ακόμη και για δώματα παλαιών και ιστορικών κτηρίων.
Πηγή φωτογραφίας: FIBRAN S.A.
Μεγάλη ταχύτητα: Η κατασκευή στρώσεων κλίσεων με κονιάματα πάσης φύσης είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα γιατί απαιτεί την διαχείριση μεγάλων ποσοτήτων και βάρους αδρανών υλικών και τσιμέντου. Αντίθετα οι κεκλιμένες θερμομονωτικές πλάκες είναι ελαφριές, εύκολες στο χειρισμό για την τοποθέτησή τους, και το κυριότερο, επειδή είναι αριθμημένες, ο τεχνίτης δεν χρειάζεται ούτε να μετρήσει, ούτε να ελέγξει για το πώς διαμορφώνεται η κλίση.
Χαμηλό κόστος: Οι κεκλιμένες θερμομονωτικές πλάκες εξασφαλίζουν χαμηλότερο κόστος κατασκευής, αφού με ένα μόνο υλικό, μας δίνεται η δυνατότητα ταυτόχρονα με την τοποθέτηση της θερμομόνωσης να κατασκευάσουμε και τις κλίσεις στο δώμα, γρήγορα και απλά, χωρίς κόπο από το συνεργείο.
Υψηλή ποιότητα κλίσης: Δύο πολύ συχνά προβλήματα στη δημιουργία των κλίσεων με τον παραδοσιακό τρόπο είναι αφενός η ποιότητα αυτού καθαυτού του κονιάματος που μπορεί να ρηγματώνει και να σπάζει, και αφετέρου, η τελική ομαλή διαμόρφωση της κλίσης, η οποία ενίοτε λόγω κακού υπολογισμού ενδέχεται να έχει και τμήματα όπου το νερό λι μνάζει. Οι κεκλιμένες θερμομονωτικές πλάκες είναι υψηλής και σταθερής ποιότητας προκατασκευασμένες με προκαθορισμένες κλίσεις που έχουν ήδη σχεδιαστεί από το εργοστάσιο, εξασφαλίζοντας απορροή των βρόχινων υδάτων από όλα τα σημεία του δώματος χωρίς κανένα ίχνος συγκράτησης.
Πηγή φωτογραφίας: FIBRAN S.A.
Αντεστραμμένο δώμα διπλό βέλτιστο και φυτεμένο
Εάν και το αντεστραμμένο δώμα με τη μέθοδο «διπλό βέλτιστο», είτε στη βατή του εκδοχή (π.χ. με πλάκες πεζοδρομίου ή ξύλινό ντεκ), είτε στη μη βατή του εκδοχή (π.χ. με τοποθέτηση κροκάλας), αποτελεί μια κορυφαία επιλογή μόνωσης, ωστόσο η ολοκλήρωση του παζλ για την επίτευξη ενός υψηλότερου επιπέδου απόδοσης και αισθητικής, περιλαμβάνει τη διαμόρφωση της επικάλυψης με έναν ταρατσόκηπο.
Στην περίπτωση αυτή, θεμιτό είναι η μεμβράνη διαχείρισης των ομβρίων να έχει αντιριζικές ιδιότητες. Επί της μεμβράνης αυτής τοποθετούνται συστήματα αποστράγγισης και φιλτραρίσματος των ομβρίων με ή χωρίς δυνατότητα συγκράτησης ύδατος ανάλογα με την γεωπονική μελέτη. Ακολουθεί η τοποθέτηση συστήματος άρδευσης και χώματος ανάλογα με τον τύπο φύτευσης. Το εκτατικό φυτεμένο δώμα χαρακτηρίζεται από χαμηλή βλάστηση (χλοοτάπητες, μικρούς θάμνους).
Πηγή φωτογραφίας: FIBRAN S.A.
Η στρώση φύτευσης έχει πάχος 10-15cm για να καλύψει το επιφανειακό ριζικό σύστημα χαμηλών σε ύψος φυτών. Το στατικό φορτίο κυμαίνεται από 70 ως 140 kg/m², κορεσμένο.
Το εντατικό φυτεμένο δώμα χαρακτηρίζεται από υψηλή βλάστηση (δένδρα, θάμνοι), με στρώση φύτευσης 15-150cm, ώστε να μπορεί να περιλαμβάνει μεγαλύτερο ριζικό σύστημα.Το στατικό του φορτίο είναι τουλάχιστον 250 kg/m², κορεσμένο. Το ημιεντατικό φυτεμένο δώμα είναι ο συνδυασμός του εκτατικού και του εντατικού φυτεμένου δώματος. Το κηπευτικό του στρώμα χαρακτηρίζεται από ποικιλία φυτών, θάμνων και μικρών δένδρων.
Πηγή φωτογραφίας: FIBRAN S.A.
Με τον παραπάνω τρόπο έχει προκύψει ένα μονωμένο δώμα υψηλής τεχνολογίας και αισθητικής με πρόσθετα οφέλη:
Εξοικονόμηση Ενέργειας: Τα φυτά με το φύλλωμά τους διατηρούν σχετικά σταθερή τη θερμοκρασία της επιφάνειας του δώματος στη διάρκεια του έτους, το φαινόμενο της εξάτμισης αξιοποιείται για την παραγωγή ψύξης και της συμπύκνωσης υδρατμών με παραγωγή θερμότητας, ενώ η θερμοχωρητικότητα του φυτεμένου δώματος είναι ιδιαίτερα αυξημένη λόγω της μάζας των κηπευτικών στρώσεων.
Περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη: Αποφορτίζεται το αστικό δίκτυο απορροής υδάτων, παρέχει πρόσθετη ηχομόνωση από τον αερόφερτο θόρυβο, τα φυτά συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας και αξιοποιούνται ανεκμετάλλευτοι χώροι επιτυγχάνοντας αισθητική αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος.
Σήμερα, σε επίπεδο επιλογής υλικών και μεθόδων κατασκευής ο σύγχρονος μελετητής έχει στα χέρια του μοναδικά εργαλεία σχεδιασμού της μόνωσης ενός δώματος, που δεν επιλύουν μόνο το πρόβλημα της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων αλλά είναι σε θέση να βελτιώσουν τη συνολική ποιότητα διαβίωσης στις πόλεις μας. Το αντεστραμμένο δώμα με τη μέθοδο «διπλού βέλτιστου» και με επικάλυψη ταρατσόκηπου είναι ένα από αυτά.
Άρθρο του Χρήστου Χατζηάστρου | Χημικού MSc., Χημείας Δομικών Υλικών | Δ/ντή Τεχνικής Υποστήριξης της εταιρείας FIBRAN Α.Ε.
Testimonio II στο Μόντε Κάρλο του Μονακό, ένα έργο με σχολείο, νηπιαγωγείο, 378 κρατικά διαμερίσματα και 61 ιδιωτικές κατοικίες, στο οποίο χρησιμοποιήθηκε η πρωτοποριακή τεχνολογία ινοπλισμένων γυψοπλακών FIBRANgyps Τecno | Πηγή: FIBRAN S.A.