Η φωτιά ήταν πάντα ένα πρόβλημα που επηρέαζε όχι μόνο το φυσικό, αλλά συχνά και το δομημένο περιβάλλον. Στη χώρα μας έχουμε αντιμετωπίσει τα τελευταία χρόνια καταστροφικές δασικές πυρκαγιές, που απείλησαν και κατάστρεψαν τις κατοικίες που βρίσκονταν κοντά ή μέσα σε αυτά. Παράλληλα δεν πρέπει να παραβλέπουμε και το πλήθος των πυρκαγιών που συμβαίνουν μέσα στον αστικό ιστό προκαλώντας σοβαρά προβλήματα και σε γειτονικές κατασκευές, αλλά και σε ανθρώπινες ζωές.
Η επίλυση του προβλήματος ξεκινάει με την πρόληψη, με μέτρα που προσφέρουν συλλογική προστασία από τη φωτιά, όπως φαίνονται και στο σχήμα που ακολουθεί. Ορισμένα από τα μέτρα αυτά είναι κομμάτι της ενεργητικής πυροπροστασίας, όπως είναι τα συστήματα ψεκασμού, η κατάπνιξη και άλλα μέτρα αποτελούν σχεδιασμό της παθητικής πυροπροστασίας της κατασκευής. Σημεία όπως το περίβλημα του κτιρίου, τα πυροδιασμερίσματα, οι έξοδοι κινδύνου αλλά και τα ανοίγματα είναι το κύριο κομμάτι του παθητικού σχεδιασμού.
Πηγή σχήματος: FIBRAN S.A.
Στην πράξη όμως η μελέτη παθητικής πυροπροστασίας θα πρέπει να συνδυαστεί και με την μελέτη ενεργειακής απόδοσης της κατασκευής, δεδομένων των απαιτήσεων για κτίρια με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση. Συνεπώς, ο μηχανικός θα πρέπει να λάβει υπόψιν του κατασκευαστικές λύσεις που να δίνουν απάντηση και στο ζήτημα της πυροπροστασίας αλλά και της χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης.
Τα τελευταία χρόνια, τα οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας αλλά και των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν μειώσει κατά πολύ το ποσοστό νέων κατασκευών, οπότε η ενεργειακή αναβάθμιση των υφιστάμενων κατασκευών είναι πλέον η κύρια προτεραιότητα όλων.
Πηγή φωτογραφίας: FIBRAN S.A.
Προγράμματα όπως το Εξοικονομώ στοχεύουν στο να δώσουν οικονομικά κίνητρα για βελτιωθούν ενεργειακά τα κτίρια, τόσο του δημόσιου, όσο και του ιδιωτικού τομέα. Σημείο προσοχής είναι η μη απαίτηση σύμφωνα με τον Κανονισμό Πυροπροστασίας νέας μελέτης, αν δεν αλλάξει η χρήση του κτιρίου, συνεπώς δεν υπάρχει κανένας έλεγχος αν οι κατασκευαστικές λύσεις που προκρίνονται ενισχύουν και την πυροπροστασία των κτιρίων.
Για να επιλέξουμε συνεπώς τις καταλληλότερες λύσεις πρέπει να εντοπίσουμε τις πιθανές αιτίες της φωτιάς, αλλά και τη διαδρομή που ακολουθεί. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κύρια αιτία φωτιάς στο εσωτερικό του κτιρίου προέρχεται από το χώρο της κουζίνας, ενώ ακολουθεί το σύστημα θέρμανσης. Έχουν καταγραφεί αρκετά περιστατικά ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες με πυρκαγιές που έχουν προκληθεί από θερμαντικά μέσα. Οι πιο συχνές αίτιες πυρκαγιών παρουσιάζεται στο διάγραμμα που ακολουθεί.
Πηγή διαγράμματος: FIBRAN S.A.
Επιπρόσθετα, πρέπει να μελετήσουμε τη διαδρομή διάδοσης της φωτιάς για να δούμε ποια στοιχεία πρέπει να προστατευθούν. Με οδηγό το σχήμα που ακολουθεί, παρατηρούμε πως η φωτιά που θα αναπτυχθεί σε ένα διαμέρισμα θα αναπτύξει υψηλές θερμοκρασίες στο χώρο, με αποτέλεσμα να σπάσουν τα τζάμια των ανοιγμάτων αλλά και να αναφλεγούν εσωτερικές πόρτες (εκτός αν είναι πυράντοχες). Μόλις η φωτιά θα έρθει σε επαφή σε οξυγόνο θα γίνει ακόμα πιο ισχυρή και ανάλογα με την τελική επικάλυψη του κτιρίου θα μεταδοθεί σε άλλους ορόφους αλλά και στα γειτονικά κτίρια.
Πηγή διαγράμματος: FIBRAN S.A.
Επίσης, τα φλεγόμενα σωματίδια που θα πέσουν μπορεί να ξεκινήσουν επιπρόσθετες εστίες φωτιάς. Συνεπώς, στοιχεία που πρέπει να προστατευθούν στο περίβλημα (ορίζονται και από τον κανονισμό) είναι:
Εξωτερικές τοιχοποιίες που ενώνουν κατασκευές (Σχήμα 26 Κανονισμού Πυροπροστασίας).
Εξωτερικές τοιχοποιίες που συνορεύουν με εξόδους κινδύνου.
Τα ανοίγματα.
Εξωτερικές τοιχοποιίες που είναι τμήματα οδεύσεων διαφυγής.
Πηγή σχήματος: FIBRAN S.A.
Τα στοιχεία αυτά αποτελούν κρίσιμα στοιχεία και στην ενεργειακή αναβάθμιση. Άρα οι λύσεις που πρέπει να επιλεγούν πρέπει να ακολουθούν το πίνακα 15 του κανονισμού πυροπροστασίας.
Πηγή πίνακα: FIBRAN S.A.
Από το κανονισμό πυροπροστασίας επίσης προκύπτει:
1) Οι τοιχοποιίες από τις οδεύσεις διαφυγής θα πρέπει να διαθέτει δείκτη πυραντίστασης ανάλογα με το είδος του κτιρίου, τον πληθυσμό και το μέγεθος της όδευσης.
2) Η εξωτερική τοιχοποιία που οριοθετεί την όδευση θα πρέπει να έχει τουλάχιστον 30 λεπτά πυραντίσταση και τα ανοίγματα 15 λεπτά.
3) Στα ψηλά κτίρια με κύρια χρήση μέχρι 23μ. οι έξοδοι κινδύνου πρέπει να συνδέονται με πυροπροστατευμένο διάδρομο 60 λεπτών.
4) Ο δείκτης πυραντίστασης του διαχωριστικού τοίχου επί του οποίου βρίσκεται η οριζόντια έξοδος να είναι τουλάχιστον 120 λεπτά χωρίς την δυνατότητα μείωσης λόγω εγκατάστασης αυτόματους συστήματος πυρόσβεσης με νερό.
5) Ο διαχωριστικός τοίχος της οριζόντιας εξόδου δεν μπορεί να υποκαθιστά από πυράντοχα ρολά ή παρομοίου τύπου δομικά στοιχεία, ενώ οι θύρες εξόδου θα είναι ΕΙ 120 και καπνοστεγείς επίδοης 5μ σύμφωνα με το ΕΝ 13501-2.
Πηγή σκίτσου: FIBRAN S.A.
Η αντίδραση στη φωτιά των υλικών και των λύσεων πιστοποιείται με το πρότυπο ΕΝ 13501 και ταξινομεί τα υλικά όπως αυτά παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Άρα για τα σημεία του κτιρίου που απαιτείται αντίδραση στην φωτιά μεγαλύτερη από το Β πρέπει να επιλεγεί μια κατασκευαστική λύση με ένα άκαυστο υλικό, όπως είναι ο πετροβάμβακας. Αν θέλουμε να συνδυάσουμε και την ενεργειακή αναβάθμιση τότε μπορούμε να επιλέξουμε ένα σύστημα εξωτερικής θερμομόνωσης με πετροβάμβακα (όπως παρουσιάζεται στη συνέχεια) το οποίο συνδυάζει και θερμομόνωση και πυροπροστασία αλλά και διαπνοή και ηχομόνωση.
Πηγή διαγράμματος: FIBRAN S.A.
Με την χρήση κατασκευαστικής λύσης με άκαυστο υλικό αλλά και συγχρόνως με υψηλή θερμομονωτική ικανότητα μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι το κτίριο δεν θα μεταδώσει, αλλά και δεν θα κινδυνέψει από μια φωτιά. Με τον τρόπο αυτό συνδυάζουμε και την ενεργειακή αναβάθμιση αλλά και την πυροπροστασία.
Συμπερασματικά, θα πρέπει να δοθεί μεγάλη προσοχή στη ενεργειακή αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιρίων καθώς δεν απαιτείται από τον κανονισμό να ανανεώσουν την μελέτη παθητικής πυροπροστασίας τους αλλά είναι πολύ πιθανόν να εμπλακούν σε κάποια φωτιά. Οπότε, πρέπει οι λύσεις που θα επιλεγούν να αποτελούνται από άκαυστα υλικά για να μπορούν να διασφαλίσουν την καλύτερη συμπεριφορά του κτιρίου και φυσικά την προστασία των ενοίκων τους.
Άρθρο της Δρ. Στέλλας Χαδιαράκου | Μηχανολόγου Μηχανικού | Εταιρεία FIBRAN S.A.
Testimonio II στο Μόντε Κάρλο του Μονακό, ένα έργο με σχολείο, νηπιαγωγείο, 378 κρατικά διαμερίσματα και 61 ιδιωτικές κατοικίες, στο οποίο χρησιμοποιήθηκε η πρωτοποριακή τεχνολογία ινοπλισμένων γυψοπλακών FIBRANgyps Τecno | Πηγή: FIBRAN S.A.