Η παρούσα διπλωματική εργασία του αρχιτέκτονα Άρη Γραμματά, που παρουσιάστηκε τον Ιούλιο του 2021 στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Ε.Μ.Π., έχει ως στόχο την ανέγερση μιας βιοκλιματικής αγροτουριστικής εγκατάστασης στη περιοχή της Παλαιόπολης της Άνδρου, καθώς και την έρευνα και παρουσίαση ενός πιλοτικού μοντέλου νησιωτικής τουριστικής ανάπτυξης.
Η εγκατάσταση θα λειτουργεί καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και μέσα, τόσο από το κτιριολογικό της πρόγραμμα, αλλά και από το πρόγραμμα καλλιεργειών της, θα επιχειρείται η γνωριμία και, τελικά, εξοικείωση του επισκέπτη με την ύπαιθρο της Άνδρου, αλλά και με τις παραδοσιακές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα και αποτελούν την κύρια απασχόληση πολλών κατοίκων του νησιού.
Η εγκατάσταση των «Αιμασιών» μελετήθηκε σε επικλινές οικόπεδο νοτιοδυτικού προσανατολισμού και μαγευτική θέα στις υπόλοιπες Κυκλάδες και το Αιγαίο πέλαγος. Η αρχιτεκτονική μελέτη, σαφώς επηρεασμένη από τις ιδιαιτερότητες του τοπίου και την αρχιτεκτονική του νησιού, επιχειρεί να προτείνει μια σύγχρονη εκδοχή τουριστικής εγκατάστασης, απόλυτα εναρμονισμένης και ενταγμένης στο τοπίο. Βασική επιδίωξη του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού ήταν η απόλυτη ενσωμάτωση της εγκατάστασης των 2.200 τ.μ. συνολικής επιφάνειας στην τοπογραφία, με στόχο αυτή να «χάνεται» και να γίνεται ένα με τις καλλιεργήσιμες αιμασιές.
Η βασική κάθετη κίνηση στην εγκατάσταση γίνεται μέσω μιας νέας περιπατητικής διαδρομής, με την κύρια θέαση αυτής να είναι ο κάμπος με το ποτάμι και τον αρχαιολογικό χώρο, καθώς και η παραλία της Παλαιόπολης, στην οποία και καταλήγει η διαδρομή.
Η εγκατάσταση χωρίζεται σε τρία επίπεδα, με την κίνηση σε αυτά να γίνεται μέσω ενός διαδρόμου που ορίζεται από το ίδιο το όρυγμα της βραχώδους πλαγιάς. Στο κατώτερο επίπεδο τοποθετούνται οι χώροι διαμονής, συνολικής ικανότητας φιλοξενίας 54 ατόμων, με βασικά κριτήρια την απρόσκοπτη θέα, την εγγύτητα στη θάλασσα, καθώς και την άμεση επαφή με τις παρακείμενες αιμασιές. Οι ξενώνες, που χωρίζονται σε δίκλινους, τρίκλινους και τετράκλινους, αποτελούνται από τα υπνοδωμάτια με en–suite λουτρά και τους απαραίτητους λειτουργικούς χώρους. Στο μεσαίο επίπεδο βρίσκεται ο ενιαίος χώρος διημέρευσης με το εστιατόριο και ένα ευρύχωρο καθιστικό σε ανοιχτή διάταξη.
Ο χώρος αυτός εκτονώνεται με ένα μεγάλο συρόμενο άνοιγμα προς την ημιυπαίθρια τραπεζαρία, κάτω από την προβολή του δώματος, με τα όρια κλειστού και ανοιχτού χώρου να μην είναι σαφή. Στο μεσαίο επίπεδο, ακόμα, εντοπίζεται και ο χώρος ευεξίας με τους ημιυπαίθριους και κλειστούς χώρους γυμναστικής, καθώς και η πισίνα που μοιάζει να «χάνεται» στο μπλε της θάλασσας. Τέλος, στο ανώτερο επίπεδο, βρίσκονται το εργαστήριο παραγωγής οίνου με το κελάρι του, το ελαιοτριβείο με τον παραδοσιακό μυλόλιθο, καθώς και οι λοιποί υπόσκαφοι βοηθητικοί χώροι.
“Ο σχεδιασμός της εγκατάστασης των «Αιμασιών» βασίζεται στις αρχές τις κυκλικής οικονομίας και της βιωσιμότητας, με γνώμονα τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού”.
Οι υφιστάμενες αιμασιές του πεδίου, οι οποίες χρησιμοποιούνταν παλαιότερα για καλλιέργεια και πλέον παραμένουν αναξιοποίητες, αξιολογούνται και προσαρμόζονται στις νέες ανάγκες. Έτσι, η ίδια η λειτουργία, αλλά και οι δραστηριότητες της εγκατάστασης τροφοδοτούνται από το ίδιο το περιβάλλον των αιμασιών της. Η ίδια η κατασκευή βασίζεται στην κυκλική οικονομία, αξιοποιώντας στον μέγιστο δυνατό βαθμό το βασικό υλικό εκσκαφής -την πέτρα-, για την τοιχοποιία και τους τοίχους αντιστήριξης.
Για τη φέρουσα κατασκευή και τα εξωτερικά δάπεδα επιλέγεται το μπετόν, λόγω της ανάγκης γεφύρωσης μεγάλων ανοιγμάτων για απρόσκοπτη θέα, αλλά και λόγω της μεγάλης του θερμοχωρητικότητας. Ο υπόσκαφος χαρακτήρας του μεγαλύτερου μέρους της εγκατάστασης, σε συνδυασμό με τα φυτεμένα δώματα, επιτρέπει την δημιουργία ενός μικροκλίματος, προστατεύει από τα καιρικά φαινόμενα, και μειώνει σημαντικά τις ενεργειακές ανάγκες. Τέλος, στα φυτεμένα δώματα της εγκατάστασης τοποθετούνται συλλέκτες όμβριων υδάτων, τα οποία χρησιμοποιούνται για υδρευτικούς και αρδευτικούς σκοπούς.
English description: Aimasies: Agrotourism in Palaiopolis of Andros, diploma thesis project by Architect Aris Grammatas, was presented on July of 2021 at the School of Architecture of NTUA. Main goal of the project is the design of a bioclimatic agritourism facility in the area of Palaiopolis of Andros, as well as the research and presentation of a pilot model of island tourism development.
The hotel will operate throughout the year and through, both its building program, but also its cultivation program, the acquaintance and, finally, familiarization of the visitor with the countryside of Andros and the traditional activities will take place.
The agritourism facility of “Aimasies” is located on a sloping plot of southwest orientation and magnificent views of the rest of the Cyclades and the Aegean Sea. The architectural design, clearly influenced by the peculiarities of the landscape and the architecture of Andros, attempts to propose a modern version of a hotel facility, perfectly harmonized, and integrated into the landscape.
The main goal of the architectural design is the complete integration of the installation of 2.200 m² total area in the topography, with the aim of it being “lost” and becoming one with the landscape and the stone retaining walls of the farming levels.
Thus, the design of the facility is defined by the contours of the site, which are modified, and from curved lines they take the form of polygonal chains. The main vertical movement in the installation is achieved through a new walking-trekking route, with the main view of it being the valley of Palaiopolis with its river and the archeological site, as well as the beach, to which the route ends.
On the lower level is located the accommodation, with a total capacity of 54 people and basic design notion of unobstructed views, proximity to the sea, as well as direct contact with the crops. The guesthouses, which are divided into two, three and four-person rooms, consist of bedrooms with en-suite bathrooms and the necessary functional spaces. On the middle zone is located the open-plan living area with the restaurant and a spacious seating area.
The space is expanded with a large sliding opening to the semi-outdoor dining area, under the roof, with the boundaries of close and open space not being clearly defined. In the middle zone, is also located the wellness center with the semi-outdoor and indoor fitness areas, as well as the swimming pool that seems to get “lost” in the blue of the sea. Finally, on the upper level, is located the wine production laboratory with its cellar, the olive oil production laboratory with its traditional millstone, as well as the main auxiliary areas of the facility.
“The design of the installation of Aimasies is based on the principles of circular economy of construction and sustainability, as well as on the principles of bioclimatic design”.
The existing farming levels of the site, which were used for farming in the past and nowadays remain unused, are evaluated and adapted to the new needs. Thus, the operation itself, but also the activities of the installation are fed by the very environment of its crops.
The construction itself is based on the circular economy, utilizing as much as possible the basic excavation material -the stone-, for the masonry and the retaining walls. For the load-bearing structure and the external floors, concrete is chosen, due to the structural need of bridging large openings for unobstructed views.
The planted roofs of the facility allow for the creation of a microclimate, they protect from the weather, and significantly reduce the energy demand, because of their high thermal mass properties, combined with the aforementioned concrete elements. Finally, rainwater collectors are placed on the planted roofs of the facility, which are used for watering and irrigation purposes.
Project title: Aimasies: Agrotourism in Palaiopolis of Andros, Typology: Diploma Thesis, Institution: School of Architecture (National Technical University of Athens), Student: Aris Grammatas, Supervisor: Tilemachos Andrianopoulos, Assistant supervisor: Eleni Alexandrou, Completed: July 2021