Το έργο ανατέθηκε, από το Δήμο Αθηναίων, στο αρχιτεκτονικό γραφείο Onoffice Environmental Architecture, με σκοπό την έρευνα των δυνατοτήτων δημιουργίας πιλοτικών βρεφονηπιακών σταθμών με βιοκλιματικά χαρακτηριστικά σε διάφορους τύπους αστικών χώρων σε περιοχές υψηλής πυκνότητας.
Οι επιλεγμένες τοποθεσίες ήταν μικρού, μεσαίου και μεγάλου μεγέθους σε τρία διαφορετικά συστήματα κτιρίων (συνεχής, με αυτόνομο κτίριο, γωνιακός χώρος με υποχρεωτική στοά). Όλα τα προτεινόμενα κτίρια είναι διώροφα με υπόγειο και χώρο στάθμευσης.
Οι βασικές έννοιες για όλους τους σταθμούς είναι η αντιμετώπιση των κερδών του νότιου προσανατολισμού, η μεγιστοποίηση του πράσινου εξωτερικού χώρου με παιδικές χαρές στο ισόγειο, βεράντες στον πρώτο όροφο, σκιασμένους εξωτερικούς χώρους, καλός οπτικός έλεγχος, μεγάλα γυάλινα ανοίγματα σε προσόψεις και στέγες για όσο το δυνατόν περισσότερο φυσικό φως, διαμπερής εξαερισμός, σκίαση με κάθετες ή οριζόντιες δομές γύρω από τα κτίρια, φυτευμένα δώματα και φωτοβολταϊκά πάνελ.
Τα κτίρια είναι αρθρωτά για να εκφράσουν το εσωτερικό τους πρόγραμμα, δίνοντας την ευκαιρία για τη χρήση μιας ποικιλίας κλιμάκων, υλικών και χρωμάτων, κατάλληλα για τους νέους κατοίκους. Δύο από τους τρεις βρεφονηπιακούς σταθμούς έχουν κατασκευαστεί από τον Δήμο Αθηναίων και την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Ο βρεφονηπιακός σταθμός στην οδό Θερμοπυλών και Λεωνίδου στο Μεταξουργείο, δυναμικότητας 72 ατόμων καλείται να ενσωματωθεί σε ένα μη συμβατό κοινωνικό και αστικό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από περιστασιακές ανεπιθύμητες χρήσεις, πυκνή δόμηση, έλλειψη πρασίνου και δημόσιου χώρου.
“Ταυτόχρονα η θέση του στη γειτονιά δίνει την δυνατότητα δημιουργίας ενός ευρύτερου κοινωνικού πόλου έλξης”.
Έτσι επιλέγοντας την διαπραγμάτευση έναντι της απομόνωσης, ο σταθμός ακολουθεί το πρότυπο του ανοιχτού προς την κοινότητα σχολείου που τον καθιστά χρήσιμο για όλους σε εκτός λειτουργίας ώρες και μέρες.
Με την χωροθέτηση αυτή διαμορφώνεται μία ευρύχωρη αυλή μεταξύ κτιρίου και πλάγιου δρόμου, που προσφέρει καλό ηλιασμό σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους και οπτική επικοινωνία μεταξύ σταθμού και γειτονιάς.
Στο ισόγειο, το διευρυμένο πεζοδρόμιο που προκύπτει διευκολύνει την άφιξη και αναχώρηση των παιδιών, τις ώρες που παρουσιάζεται συμφόρηση δίπλα στον πολυσύχναστο δρόμο κυκλοφορίας. Στο δεύτερο επίπεδο, η οροφή της στοάς χρησιμοποιείται ως χώρος εκτόνωσης για τις λειτουργίες του ορόφου προσφέροντας άμεση οπτική επαφή προς την πόλη και την αυλή.
Η είσοδος οδηγεί σε ένα διευρυμένο χώρο κυκλοφορίας, που διατρέχει κεντρικά την μάζα του κτιρίου. Η μία ζώνη που βρίσκεται σε άμεση επαφή με την αυλή περιλαμβάνει τους χώρους διημέρευσης των παιδιών.
Οι αίθουσεςενοποιούνται σε ένα μεγάλο χώρο που μπορεί να φιλοξενήσει συγκεντρώσεις που αφορούν το σταθμό αλλά ακόμα και την κοινότητα. Από την άλλη πλευρά, τοποθετούνται οι υπόλοιποι χώροι και η κατακόρυφη κυκλοφορία.
Η σύνθεση αποτελείται από ευδιάκριτους όγκους που διαφοροποιούνται μέσω των ανοιγμάτων, των υλικών και των χρωμάτων, έτσι ώστε να υπάρχει ποικιλία μεγεθών, ιεράρχηση των χώρων, λιτή αισθητική και αίσθηση κλίμακας. Ο τρόπος επεξεργασίας εισάγει την έννοια της τάξης και της ευκρίνειας, με σκοπό την ένταξη του σταθμού στο οικολογικό και μορφολογικό περιβάλλον που βρίσκεται.
Τίτλος και τύπος έργου: Πρότυπος Βιοκλιματικός Βρεφονηπιακός Σταθμός στο Δήμο Αθηναίων, Τοποθεσία: Οδός Θερμοπυλών και Λεωνίδου – Μεταξουργείο – Δήμος Αθηναίων, Αρχιτεκτονική μελέτη:Onoffice Environmental Architecture,Ομάδα Μελέτης:Δημήτρης Αντωνίου–Ελένη Κατσούφη(Αρχιτέκτονες ΕΜΠ, ΜΑ), Επίβλεψη – Κατασκευή: Τεχνική Υπηρεσία Δ. Αθηναίων, Συνολικό εμβαδό κτιρίου: 990 τ.μ., Χωρητικότητα: 72 παιδιά και βρέφη, Έτος μελέτης: 2010, Έτος κατασκευής: 2016 – 2017, Κείμενο Παρουσίασης & Φωτογραφίες:Onoffice Environmental Architecture
English description: ONOFFICE environmental architecture designed a pilot nursery school with bioclimatic characteristics, in Metaxourgeio, Athens
The project commissioned by the Municipality of Athens in order to research the possibilities of creating pilot nursery schools with bioclimatic characteristics in different types of urban sites in high density areas.
The selected sites were of small, medium and large size on three different building systems (continuous, with free-standing building, corner site with a mandatory stoa).
On the ground floor, they have living spaces for children over two years old and on the first floor are the day-care nursery rooms for infants up to two years old.
The basic concepts for all are addressing south orientation benefits, maximization of green outdoor space with playgrounds on ground floor, verandas on first floor, shaded outdoor spaces, good visual control, large glass openings on facades and roofs for as much natural light as possible, cross ventilation, shading with vertical or horizontal structures around the buildings, planted rooftops and photovoltaic panels.
The buildings are articulated in order to express their internal program, giving the chance for the use of a variety of scales, materials and colors, appropriate for the young inhabitants. Two of the three nursery schools are built by the City of Athens and the support of the European Regional Development Fund.