Η παρούσα μελέτη, που παρουσιάζει το αρχιτεκτονικό γραφείο P4architecture, αναζητά τις αρχές της μανιάτικης αρχιτεκτονικής όπως διαμορφώθηκε μέσα από την μακραίωνη ιστορία της και σε άμεση σχέση με την έντονη πετρώδη τοπογραφία της. Μια αρχιτεκτονική σε άρρηκτη σχέση με τη γη, με μορφές και αναλογίες του προκύπτουν από την εγγενή υλικότητα και την ανεπιτήδευτη αυστηρή δομή του ελάχιστου.
Πέτρα, ξύλο και χώμα συντίθενται αρμονικά στο πνεύμα του απολύτως απαραίτητου, απαντώντας στις εκάστοτε λειτουργικές ανάγκες με το ελάχιστο δυνατό υλικό και έργο. Η σύνθεση επιδιώκει την διατήρηση αυτών των αρχών, επιχειρώντας να τις εφαρμόσει στο παρόν για την δημιουργία τριών διακριτών παραθεριστικών κατοικιών, που απαντούν στις σύγχρονες ανάγκες.
Το γραμμικό οικόπεδο νοτιοδυτικού προσανατολισμού, χαρακτηρίζεται από την έντονη κλίση εδάφους, την είσοδο στο βόρειο άκρο και τα ίχνη του παραδοσιακού αλωνιού στο νότιο άκρο. Η πρώτη συνθετική χειρονομία, αφορά την ενοποίηση της εισόδου με το παραδοσιακό αλώνι που αποκαθίσταται και μετατρέπεται σε κοινόχρηστο χώρο του μικρού συγκροτήματος κατοικιών. Η πορεία ως ευθύγραμμο μονοπάτι- παράλληλο στην έντονη κλίση του εδάφους, οργανώνει τις κινήσεις και λειτουργεί ως »ραχοκοκαλιά» στη διάρθρωση της σύνθεσης.
Οι κατοικίες, διακριτές και σε άμεση σχέση με την πορεία, διατηρούν την κλίμακα και τις διαστάσεις που συναντάμε έντονα στους ιστορικούς οικισμούς της Μάνης. Οι δύο πρώτες κατοικίες-ίδιας τυπολογίας– με αναλογίες 1:3 (μακρινάρι), τοποθετούνται παράλληλα στην πορεία και στην κλίση του οικοπέδου, ελαχιστοποιώντας τις εκσκαφές στον τόπο. Ο τρίτος κτιριακός όγκος, με ίδιες αναλογίες τοποθετείται αντιστικτικά κάθετα στην πορεία, την οποία την ορίζει, ενώ ταυτόχρονα ανοίγεται προς τον νότο, διαφυλάσσοντας την ιδιωτικότητά του.
Η τυπολογία αναπτύσσεται με κέντρο τον ημιυπαίθριο χώρο, εξαίροντας τη σημασία του “ανάμεσα’” στο μεσογειακό βίο και στη διάρθρωση της κάθε κατοικίας. Μέσω μεγάλων υαλοστασίων, οι κατοικίες εκτονώνονται είτε στον ημιυπαίθριο, είτε σε οργανωμένη αυλή με μικρή πισίνα κοντά στη φυσική στάθμη του εδάφους. Μεγάλα οριζόντια σκίαστρα στις όψεις τους προστατεύουν από τις νότιες ακτινοβολίες, ενώ κάθετα σκίαστρα στην όψη προστατεύουν από τις δυτικές και εξασφαλίζουν την ιδιωτικότητα του κάθε χώρου.
Η σύνθεση επιχειρεί να επανερμηνεύσει την ιστορική οικιστική αρχιτεκτονική της Μάνης -όχι στη μορφολογική της έκφραση ως νοσταλγική εικόνα, άλλα στις αξίες και στις αρχές που τη δημιούργησαν. Αποφεύγει το μιμητισμό παραδοσιακών κτισμάτων, χρησιμοποιεί το ελάχιστο δυνατό υλικό και έργο, ώστε να απαντήσει στις λειτουργικές ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου.
English description: The composition of the three distinct holiday homes in the Mani region, by architectural firm P4architecture, was inspired by the study of the landscape, its unique characteristics, and the rich history of the land. Traditional Mani architecture served as a guiding principle, characterized by its intimate connection with the surrounding environment. The architecture embraced the concept of minimalism, employing stone, wood, and soil as essential compositional elements, responding to functional needs with minimal material and construction.
The primary challenge of this project was to maintain the essence of traditional Mani architecture while ensuring maximum privacy for each holiday home. The linear plot, facing southwest, featured a steep terrain slope, with the entrance located at the northern end and remnants of a traditional double threshing floor, known as the “aloni,” at the southern end.
The composition began by merging the entrance with the traditional threshing floor, restoring and transforming it into a communal space for the small residential complex. The visitor’s path was carefully organized as a straight course, parallel to the steep slope, functioning as the backbone of the overall structure. A prominent feature of the composition is the dry stone wall, serving as the main compositional element. It creates lower-level stopping areas along the path, following the natural terrain slope.
The holiday homes, each unique yet directly connected to the visitor’s path, embody the scale and dimensions found in traditional Mani settlements. The first two houses, of the same type, are positioned parallel to the course and the slope of the plot. In contrast, the third building block is oriented perpendicular to the course. Its semi-open space helps define and frame the path, while the southern opening ensures privacy for the residence.
The typology is developed around the semi-outdoor space, emphasizing the importance of the “in-between” in Mediterranean life and the structure of each residence. Large glass surfaces connect each residence either with the semi-outdoor space or with an organized courtyard with a small pool near the natural ground level. Large horizontal shades protect them from southern radiations, while vertical shades on the façade protect them from western ones and ensure the privacy of each space.
The composition attempts to reinterpret the historic residential architecture of Mani—not in its morphological expression as a nostalgic image, but in the values and principles that created it. It avoids mimicking traditional buildings, using the least possible material and effort to meet the functional needs of contemporary living minimizing the footprint in the rocky Mediterranean landscape.