Εμβληματικό μνημείο του 2ου αιώνα μ.Χ., το οποίο δεσπόζει, στο ιστορικό κέντρο της πόλης των Πατρών, το Ρωμαϊκό Ωδείο αποδίδεται αποκατεστημένο στους κατοίκους της και στην αρχική του χρήση μετά την ολοκλήρωση του έργου αποκατάστασης, συντήρησης, διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου και φωτισμού. Συνεπώς, «το εμβληματικό Ρωμαϊκό Ωδείο ξαναγίνεται η ιστορική καρδιά της πόλης των Πατρών και αποδίδεται στην αρχική του χρήση», όπως υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, η υπουργός Πολιτισμού, κα. Λίνα Μενδώνη, κατά τα εγκαίνια του έργου, στην Πάτρα.
Το εν λόγω οικοδόμημα, αναφέρει το υπουργείο Πολιτισμού, είναι το μόνο αντίστοιχο στην ελληνική επικράτεια, με αποκατεστημένη και αναστηλωμένη τη σκηνή του. Το έργο υλοποιήθηκε από το ΥΠΠΟ, διά της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας, με πόρους από το ΕΣΠΑ «Δυτική Ελλάδα» 2014-2020 και 2021-2027 της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, συνολικού προϋπολογισμού 1.410.000 ευρώ. Το μνημείο, στον αστικό ιστό της Πάτρας – όπως και το Ρωμαϊκό Στάδιο, το 2023 – αποδίδεται μορφολογικά αποκατεστημένο, ανακτώντας την αρχική του μεγαλοπρέπεια, προστατευμένο, και καθολικώς επισκέψιμο, με διασφαλισμένη την προσβασιμότητα σε ΑμεΑ και εμποδιζόμενα άτομα.
Για την ιστορία, το Ρωμαϊκό Ωδείο ανακαλύφθηκε τυχαία το 1889, κατά τη διάρκεια εργασιών εκσκαφής, για την επιχωμάτωση του λιμανιού. Η αναστήλωση και η αναμαρμάρωσή του ολοκληρώθηκαν το 1961, οπότε ανέκτησε την αρχική του μορφή. Κατά την υλοποίηση του έργου από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας αποκαταστάθηκαν οι αστοχίες των επεμβάσεων των ετών 1960-61 και αναστηλώθηκαν πλήρως η σκηνή και τα παρασκήνια. Αποκαταστάθηκε και ο βόρειος τοίχος του προσκηνίου (pulpitum).
Για τη διασφάλιση προσβασιμότητας ΑμεΑ κατασκευάστηκε ξύλινο δάπεδο στο προσκήνιο και ξύλινη ράμπα στη δυτική πάροδο. Τοποθετήθηκε αναβατόριο, με πλατφόρμα, στη δυτική θύρα του δυτικού παρασκηνίου και παράλληλα, δημιουργήθηκαν δίγλωσσες ενημερωτικές πινακίδες (συμβατική και σε γραφή braille) και δίγλωσση έκδοση για το έργο. Επίσης, διενεργήθηκε ανασκαφική έρευνα στον περιβάλλοντα χώρο του μνημείου, φέρνοντας στο φως ψηφιδωτά δάπεδα, με γεωμετρικό διάκοσμο, αλλά και άγνωστα τεκμήρια ταφικής χρήσης του σκηνικού οικοδομήματος, κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο. Οι εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του μνημείου ολοκληρώθηκαν με τη φωτιστική ανάδειξή του.
«Όταν πριν από δυόμισι χρόνια, είχαμε βρεθεί εδώ με τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη είχαμε συζητήσει για το πώς μπορεί το συγκεκριμένο μνημείο, ο συγκεκριμένος αρχαιολογικός χώρος, να ξαναγίνει η ιστορική καρδιά της πόλης των Πατρών. Χαίρομαι, ιδιαίτερα, σήμερα που το Υπουργείο Πολιτισμού αποδίδει στην πόλη, στους κατοίκους, στη γειτονιά, το συγκεκριμένο μνημείο. Το 2010, όπως συνέβαινε κάθε χρόνο, ερχόταν η αίτηση μέσω της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας, για να γίνουν πολιτιστικές εκδηλώσεις στον συγκεκριμένο μνημείο. Και πάντοτε, στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, του οποίου είχα την τιμή να προεδρεύω ως Γενική Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού την περίοδο 2010–2015, υπήρχε έντονος προβληματισμός: Πώς να δοθεί το Ωδείο για παραστάσεις, καθώς δεν πληρούνταν οι κανόνες ασφαλείας», ανέφερε, μεταξύ άλλων, η υπουργός Πολιτισμού, κα. Λίνα Μενδώνη.
Όπως συμπλήρωσε, «η περίοδος 2015–2019 ήταν περίοδος αγρανάπαυσης για το Υπουργείο Πολιτισμού. Δεν είναι και πολλά τα έργα τα οποία έχουμε να θυμηθούμε από την περίοδο εκείνη, ούτε πολλές οι πρωτοβουλίες. Το 2019 μας απασχόλησε πώς το συγκεκριμένο μνημείο και ο περιβάλλων αρχαιολογικός χώρος του μπορούν να αποκατασταθούν, ώστε να αποδοθεί και στην πόλη, αλλά και στην τέχνη, δεδομένου ότι σε αυτόν, θα φιλοξενούνται, πάλι, παραστάσεις, με ασφάλεια και με πληρότητα. Το αποτέλεσμα είναι όμορφο και ωραίο, συγχρόνως. Είναι όμορφο γιατί ικανοποιεί την αισθητική μας. Είναι ωραίο γιατί ωρίμασε. Ωρίμασε μελετητικά και αποκαταστάθηκε.
Πρόκειται για το μόνο αντίστοιχο οικοδόμημα στην ελληνική επικράτεια, με αποκατεστημένη και αναστηλωμένη τη σκηνή. Έχουμε και το αντίστοιχο Ρωμαϊκό Ωδείο στη Νικόπολη, μια άλλη colonia augusta, το οποίο αποκαταστάθηκε και λειτουργεί, και αυτό, ως χώρος εκδηλώσεων και παραστάσεων. Έχουμε και το Ωδείο του Ηρώδου του Αττικού, το οποίο θα κλείσει προκειμένου να αποκατασταθεί. Εδώ, στην Πάτρα έχετε το τρίτο, πολύ μεγάλο, αντίστοιχο μνημείο και την πρωτιά ότι είναι το πρώτο με σκηνικό οικοδόμημα και το πρώτο πλήρως αποκατεστημένο. Δεν αποδίδουμε σήμερα ένα μνημείο, το αναστηλωμένο και αποκατεστημένο Ωδείο. Αποδίδουμε έναν ολόκληρο αρχαιολογικό χώρο, πράγμα εξαιρετικά σημαντικό, μαζί με το συγκεκριμένο μνημείο.
Όλα αυτά δεν θα μπορούσαν να γίνουν, εάν δεν υπήρχε η εξαιρετικά καλή συνεργασία, την οποία έχουμε χρόνια τώρα, με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος, με τον Περιφερειάρχη, τον αγαπητό φίλο Νεκτάριο Φαρμάκη, και την προϊσταμένη της οικείας διαχειριστικής αρχής, Ιωάννα Φαναριώτη. Είναι οι στενοί μας συνεργάτες με τους οποίους, όχι απλώς συμπορευόμαστε -γιατί και αυτό είναι σημαντικό, αλλά δεν αρκεί- αλλά και μοιραζόμαστε τις αγωνίες μας, τις ανησυχίες μας, καθώς έχουμε κοινό στόχο την ανάδειξη του μοναδικού πολιτιστικού μας αποθέματος. Όταν υπάρχει αυτή η συνεργασία, κονδύλια τα οποία εξασφαλίζονται, δεν χάνονται. Διότι αν δεν υπάρχει η συμπόρευση, η σύμπνοια και η συνεργασία, τα κονδύλια που εξασφαλίζει το Υπουργείο Πολιτισμού, για συγκεκριμένες δράσεις, χάνονται, επειδή δεν υπάρχει ανταπόκριση».
Κεντρική φωτογραφία: Τα εγκαίνια του εμβληματικού μνημείου του Ρωμαϊκού Ωδείου στην Πάτρα | Πηγή: ΥΠΠΟ