Η διπλωματική εργασία της Ιωάννας Αμπάρη, με τίτλο «Πυκνωτής Αγάπης | (Γηροκομείο) | Εγκαταστάσεις φροντίδας ηλικιωμένων στην περιοχή Λουτράκι Αλμωπίας», έχει ως κεντρική συνθετική ιδέα, την ανάγκη κατασκευής μιας μονάδας, που να μπορεί να φιλοξενεί ηλικιωμένους, χωρίς να νιώθουν απομονωμένοι από την κοινωνία, βρίσκοντας καταφύγιο σε έναν χώρο όπου θα νιώθουν ασφάλεια, ηρεμία και πληρότητα, κοντά σε φίλους με κοινά ενδιαφέροντα και κοντά σε εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό, το οποίο έχουν άμεσα και συχνά ανάγκη.
Κεντρική ιδέα
Καθώς το προσδόκιμο ζωής επεκτείνεται, παράλληλα αυξάνεται και ο πληθυσμός των ηλικιωμένων. Σήμερα, το 10% των Ευρωπαίων ηλικιωμένων, ζει σε ιδρύματα κλειστής περίθαλψης και έχει αυξημένες ανάγκες φροντίδας. Και ενώ στο εξωτερικό συχνότερα ένας ηλικιωμένος επιλέγει να διαμείνει σε μια μονάδα εδώ στη Ελλάδα αυτό συμβαίνει αρκετά σπάνια.
“Πολλές φορές τους ηλικιωμένους γονείς και παππούδες, φροντίζουν τα παιδιά ή συγγενικά πρόσωπα”.
Επειδή όμως, οι ρυθμοί είναι για κάποιον εργαζόμενο τις περισσότερες φορές εξουθενωτικοί, η φροντίδα των ηλικιωμένων είτε παραμελείται είτε δεν προσφέρει αυτονομία, που τόσο ανάγκη έχουν αυτά τα άτομα προκειμένου να νιώθουν χρήσιμα.
“Σε ένα κόσμο νέων, πολλές φορές οι ηλικιωμένοι νιώθουν μοναξιά”.
Το αίσθημα αυτό και η εξάλειψή του αποτελεί και την κεντρική ιδέα της παρούσας εργασίας. Προκύπτει η ανάγκη κατασκευής μιας μονάδας που να μπορεί να φιλοξενεί ηλικιωμένους χωρίς να νιώθουν απομονωμένοι από την κοινωνία, βρίσκοντας καταφύγιο σε έναν χώρο όπου θα νιώθουν ασφάλεια, ηρεμία και πληρότητα, κοντά σε φίλους με κοινά ενδιαφέροντα και κοντά σε εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό το οποίο έχουν άμεσα και συχνά ανάγκη.
“Η μονάδα που μελετήθηκε σε αυτό το projectδιαφοροποιείται από τις συνηθισμένες καθώς δεν πρόκειται για την κλασσική μονάδα “Νοσοκομείου” αλλά αφορά έναν οικισμό”.
Έναν οικισμό που θα είναι ικανός να καλύπτει την ανάγκη έως και 100 ατόμων, τα οποία θα διατηρούν την αυτονομία τους και την ελευθερία των επιλογών αλλά παράλληλα θα συμμετέχουν με διάφορους τρόπους σε πολλές δραστηριότητες.
“Ο οικισμός αυτός θα πληρεί όλα τα χαρακτηριστικά ενός μικρού χωριού, ενός χωριού που όλοι λίγο πολύ κουβαλάμε στις αναμνήσεις μας”.
Θα αποτελείται από 45 κατοικίες, 10 μονόκλινες, 25 δίκλινες και 10 τετράκλινες, οι οποίες θα είναι αυτόνομες και θα λειτουργούν από τους ίδιους και με την βοήθεια προσωπικού της μονάδας.
Η κάθε κατοικία θα διαθέτει βεράντα, κήπο καθώς και όλον το οικιακό εξοπλισμό που απαιτεί μια κατοικία. Σε κάθε κατοικία μπορούν να διαμένουν από 1 έως 4 άτομα, ζευγάρια ή φίλοι και για εκείνους που το επιθυμούν σχεδιάστηκαν οι μονόχωρες κατοικίες.
“Όλες οι κατοικίες αλλά και ο περιβάλλον χώρος της μονάδας ειναι σχεδιασμένα για άτομα μειωμένης κινητικότητας σύμφωνα με την πρόσφατη Νομοθεσία”.
Αυτό άλλωστε ήταν και το βασικό κριτήριο της θέσης επιλογής ανάμεσα σε άλλους χώρους του Ανω Λουτρακίου. Ο οικισμός, εκτός από τις κατοικίες, θα διαθέτει και άλλα κτίρια τα οποία θα είναι χρήσιμα και αναγκαία προκειμένου την ολοκλήρωση και την διευκόλυνση της καθημερινότητας των ηλικιωμένων.
Ιατρεία, βιβλιοθήκη, χώροι άθλησης, minimarket, χώροι αναψυχής και δημιουργικών δραστηριοτήτων καθώς και βοηθητικοί χώροι θα ολοκληρώνουν την σύνθεση. Τα κτίρια θα είναι όλα βιοκλιματικά, μηδενικής κατανάλωσης και δεν θα επιβαρύνουν το περιβάλλον.
Πρόκειται για μια έκταση 53 στρεμμάτων σε υψόμετρο 750 μέτρων ακριβώς δίπλα σε θέση όπου υπήρχε ο πρώτος οικισμός του Λουτρακίου στο Δήμο Αλμωπίας του Ν. Πέλλης, με άπειρο φυσικό κάλλους και ανεμπόδιστη θέα στο Καιμάκτσαλαν.
Η επιλογή της θέσης επέμβασης της μονάδας έχει να κάνει με την ανάδειξη και την προστασία της ιστορίας του τόπου που ξυπνά μνήμες ζωής μέσα σε ένα ενεργειακό τοπίο κατάλληλο λόγου των κλιματολογικών συνθηκών αλλά και της μικρής απόστασης από τα ιαματικά Λουτρά Ποζαρ όπου θα διευκολύνεται η πρόσβαση για τα άτομα που θα διαμένουν στη μονάδα.
Η ακριβής θέση του οικοπέδου επιλέχθηκε γιατί πρόκειται για μια θέση στο μαγευτικό τοπίο του ορεινού όγκου όπου δεν υπάρχει έντονη υψομετρική διαφορά και επειδή πρόκειται να κατοικήσουν σε αυτό άτομα μειωμένης κινητικότητας και προκειμένου να διευκολυνθεί η καθημερινή τους μετακίνηση από γειτονιά σε γειτονιά ή από τις κατοικίες στους χώρους λειτουργίας, περιπάτου και αναψυχής.
Για την σχεδίαση του πρότυπου οικισμού έχουν επιλεχθεί 3 τύποι κατοίκησης, ο Τύπος Α που πρόκειται για μονόκλινο διαμέρισμα, ο Τύπος Β όπου πρόκειται για δίχωρο διαμέρισμα και τέλος ένα μεγαλύτερο Τύπος Γ, όπου πρόκειται να φιλοξενήσει έως και τέσσερα άτομα.
“Η διάταξη των μονάδων κατοίκησης γίνεται με το σύστημα των πυρήνων – γειτονιών”.
Η κάθε γειτονιά θα έχει ένα κοινό σημείο συνάντησης, μια κεντρική πλατεία με έναν χώρο στάσης που θα επικαλύπτεται με μια μεγάλη πέργκολα στήριξης φυτών και διαδρόμους επικοινωνίας που θα οδηγούν από και προς αυτήν.
“Τέλος η κάθε κατοικία θα διαθέτει ιδιωτικό κήπο στην πρόσοψή της”.
Τα κτίρια θα είναι ισόγεια με χαμηλό ύψος επενδυμένα με ξύλο και με επικάλυψη διριχτης στέγηςαπό κεραμίδια βυζαντινού τύπου και όλα θα διαθέτουν στην πρόσοψή τους, βεράντες με ξύλινες πέργκολες, ένα στοιχείο που παραπέμπει στα χαγιάτια της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αλλά με βελτιωμένη σχεδίαση προσαρμοσμένη στις νέα δεδομένα του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού.
Τα κουφώματα θα είναι θερμοηχομονωτικά αλουμινίου ανοιγόμενα, ενώ τα μεγάλα ανοίγματα των προσόψεων θα είναι συρρόμενα.
Διαγράμματα – Χρήσεις
Οι χρήσεις του οικισμού συνθέτουν τη διάταξη τους ως εξής: διακρίνονται σχηματικά οι 5 θέσεις της κάθε γειτονιάς, η κεντρική πλατεία, το κτίριο υποδοχής καθώς και χώροι όπου θα είναι συγκεντρωμένες διάφορες άλλες λειτουργίες.
“Οι προσβάσεις, είσοδοι- έξοδοι στον οικισμό, θαπραγματοποιούνται από τρία σημεία”.
Ένα, στην βορειοδυτική πλευρά, όπου θα υπάρχει πρόσβαση στις βοηθητικές χρήσεις, προκειμένου τον εφοδιασμό του οικισμού με τρόφιμα, φαρμακευτικό υλικό κ.λ.π, η δεύτερη θα πραγματοποιείται από την δυτική πλευρά του οικισμού, η όποια θα διευκολύνει την είσοδο και έξοδο πολύ κοντά στην πλατεία, ενώ η κεντρική πρόσβαση θα πραγματοποιείται από το κεντρικό κτίριο υποδοχής.
Το κεντρικό κτίριο υποδοχής, θα βρίσκεται στην δυτική πλευρά του οικισμού, όπου υπάρχει και υψομετρική διαφορά μεταξύ δρόμου και τελικής στάθμης οικισμού, για αυτό το λόγο στην ανατολική πρόσοψη του θα είναι διώροφο ενώ στην δυτική ισόγειο. Ένα ακόμη στοιχείο της σύνθεσης είναι και το υγρό στοιχείο που θα ολοκληρώνει τις ανάγκες του φυσικού στοιχείου, που υπάρχει έντονο στην περιοχή η οποία διαθέτει πολλά ρέματα.
Εδώ απεικονίζεται η διάταξη του οικισμού με το περιβάλλον χώρο, οι 5 γειτονιές, η καθεμία από τις οποίες θα έχει δική της μικρή πλατεία, με χώρο στάσης και διαδρομές που θα συνδέουν την κάθε κατοικία με αυτές καθώς με τα βοηθητικά κτίσματα και τις προσβάσεις τους.
Παρατηρούμε την έντονη δεντροφύτευση καθώς και στοιχείο τουνερού, ένα ποτάμι πλάτους 3μ που διασχίζει τον οικισμό και τον διαιρεί σε 2 τμήματα, η κεντρική πλατεία με τους χώρους συνάθροισης κοινού στο κέντρο της οποίας, θα βρίσκεται ένα σιντριβάνι και γύρω από από αυτό 2 πέργκολες, με χώρους στάσης όμοιες με τις πέργκολες που υπάρχουν και στις μικρότερες πλατείες της κάθε γειτονιάς.
Μια πισίνα με μικρό βάθος στην οποία μπορούν οι κάτοικοι να απολαμβάνουν την ευεξία των ιαματικών νερών καθώς και εξωτερικούς χώρους άθλησης, γήπεδα όπου θα πραγματοποιούνται διαφορές αθλητικές δραστηριότητες.
Η πρώτη οδηγεί κατευθείαν στην κεντρική πλατεία, η δεύτερη στα βοηθητικά κτίρια που βρίσκονται βορειοδυτικά και η Τρίτη η όποια πραγματοποιείται μέσα από το κτίριο υποδοχής με το χώρο στάθμευσης.
Σε όλα τα σημεία του οικισμού υπάρχει έντονο το φυσικό τοπίο, ενώ περιμετρικά ο οικισμός θα είναι περιφραγμένος από τοιχίο, ύψους 1μ., με επένδυση πέτρας, που θα παραπέμπει στις παλιές περιφράξεις του παλιού οικισμού αλλά και θα διασφαλίζει την ασφάλεια χωρίς να εμποδίζει τη θεά.
Όλος ο οικισμός θα διαθέτει ηλεκτρονικά συστήματα επικοινωνίας και εσωτερικό τηλεφωνικό κέντρο που θα επιτρέπει την επικοινωνία των κατοίκων με το χώρο διοίκησης και προσωπικού, επιπρόσθετα για την ασφάλεια θα υπάρχει έλεγχος σημείων του οικισμού με κάμερες και προσωπικό ασφαλείας.
Η θέρμανση και η ψύξη των κτισμάτων θα εξασφαλίζεται σε κάθε κτίσμα από ένα κεντρικό σύστημα θέρμανσης το οποίο θα βρίσκεται σε κεντρικό μηχανοστάσιο – λεβητοστάσιο και θα διοχετεύεται σε κάθε κτίσμα.
Για την αποχέτευση όμβριων θα υπάρχουν παράλληλα με τους διαδρόμους κίνησης κανάλια που θα καταλήγουν σε κεντρικό βόθρο μαζί με τα λύματα. Πολύ έντονο θα είναι και το στοιχείο του πρασίνου με υψηλή βλάστηση ελάτων, πεύκων, οξιών και καρποφόρων δέντρων, ενώ την χαμηλή βλάστηση θα συνθέτουν θάμνοι και πολλά αρωματικά φυτά.