Η πρόταση της Αγγελικής Τζίφα και της Σοφίας Νικολαΐδου, που απέσπασε το δεύτερο βραβείοστονΔιεθνή Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό “ArXellence 2” της ALUMIL, με τίτλο “TheGreenHub: AresilientvisionforThessaloniki”, προβλέπει τη συνέργεια μεταξύ αρχιτεκτονικής και τοπίου, χρησιμοποιώντας την στρατηγική τοποθεσία της περιοχής, με στόχο την βιώσιμη παράκτια ανάπτυξη, και παράλληλα την προστασία της ευρύτερης περιοχής από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
O Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός “ArXellence 2” της ALUMIL, ήταν ένα ανοιχτό κάλεσμα προς την διεθνή αρχιτεκτονική κοινότητα και αφορούσε τον επανασχεδιασμό του δυτικού παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης, με στόχο την ανάδειξη της περιοχής και την δημιουργία του νέου Επιχειρηματικού Κέντρου της πόλης. Ο διαγωνισμός, εγκεκριμένος από την Union Internationale des Architectes (UIA), έλαβε 173 προτάσεις από 90 διαφορετικές χώρες.
“Η Θεσσαλονίκη είναι μια από τις πιο ευάλωτες πόλεις στην κλιματική αλλαγή στη Μεσόγειο”.
Η κλιματική αλλαγή συνδέεται στενά με τον κίνδυνο θαλάσσιας πλημμύρας, τις υψηλές θερμοκρασίες και την αυξημένη συχνότητα και ένταση ακραίων κλιματικών φαινομένων. Η περιοχή μελέτης είναι εκτεθειμένη σε σοβαρούς κινδύνους πλημμύρας, λόγω της εγγύτητάς της, με τον Θερμαϊκό Κόλπο, τον Δενδροπόταμο και ένα πυκνοδομημένο, ανθρωπογενές αστικό περιβάλλον με έλλειψη πρασίνου. Η πρόταση φέρνει στο επίκεντρο την πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής και τις συνέπειές της και διερευνά το πώς αυτή η επικείμενη πρόκληση μπορεί να καταστεί κεντρικό θέμα σχεδιασμού.
Κάποτε γεμάτη από πυκνή βλάστηση, ρέματα, καλλιέργειες αλλά και ένα δημοφιλές παραθαλάσσιο πάρκο, η περιοχή σήμερα εμφανίζει χαρακτηριστικά φθοράς και εγκατάλειψης, ενώ είναι αποκομμένη από την πόλη. Το πλούσιο βιομηχανικό παρελθόν από τις αρχές του 20ου αιώνα και η ταχεία ανάπτυξη που ακολούθησε, έχουν αφήσει πίσω μια ρυπογόνο περιοχή ανάμεσα σε λιμενικές επιχειρήσεις και σε ένα οδικό δίκτυο υψηλής ταχύτητας, καθώς και πολλά ιστορικά βιομηχανικά κτίρια.
“Το GreenHub προτείνει την επανενεργοποίηση του παραθαλάσσιου μετώπου μέσω βιώσιμου σχεδιασμού και πράσινης ανάπτυξης, αποτελώντας μια σύγχρονη ερμηνεία του φυσικού παρελθόντος της περιοχής”.
Οι αρχιτέκτονες προτείνουν μια σειρά από βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες στρατηγικές σχεδιασμού που στοχεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος μέσα από την αντιμετώπιση των παράκτιων κινδύνων πλημμύρας, τον καθαρισμό λυμάτων και την υδροσυλλογή, την αποκατάσταση αυτοφυών οικοσυστημάτων και την προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Το Green Hub δημιουργεί ένα συνεχές δίκτυο πρασίνου, το οποίο ξεδιπλώνεται σε πολλαπλά επίπεδα και ενισχύει την αίσθηση της συλλογικότητας, την πρόσβαση στο δημόσιο χώρο και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των επισκεπτών.
Η πρόταση αντανακλά τα φυσικά τοπία της Ελλάδας, δημιουργώντας ένα υβρίδιο μεταξύ αρχιτεκτονικής, τοπίου και αντιπλημμυρικών υποδομών. Δίνει προτεραιότητα στην ένταξη στον περιβάλλοντα χώρο, σεβόμενη την κλίμακα της πόλης και διαχωρίζοντας το προτεινόμενο πρόγραμμα σε πολλαπλούς κτιριακούς όγκους.
“Οι πεζοί και οι ποδηλάτες βρίσκονται στο επίκεντρο της πρότασης, καθώς όλα τα κτίρια περιβάλλονται από πεζόδρομους και ένα εκτενές ποδηλατικό δίκτυο”.
Το προτεινόμενο πρόγραμμα περιλαμβάνει μια ποικιλία δημόσιων και ιδιωτικών χώρων, όπως κτίρια γραφείων μικτής χρήσης, κτίρια κατοικιών, νέο μουσείο και περιβαλλοντικό κέντρο, αθλητικό συγκρότημα και κοινωνικό κέντρο εκπαίδευσης.
Η πρόταση προβλέπει την επανάχρηση των ιστορικών κτιρίων ως χώρους πολιτισμού, εκθέσεων, θεατρικών παραστάσεων, εργαστηρίων και αγοράς τροφίμων, περιβαλλόμενα από αντίστοιχες θεματικές πλατείες και πάρκα.
Το Green Hub λαμβάνει υπόψη το ευρύτερο χωρικό πλαίσιο και φυσικό τοπίο, δημιουργώντας συνδέσεις με το παραλιακό μέτωπο, το υφιστάμενο ποδηλατικό δίκτυο καθώς και το υπό κατασκευή Μουσείο Ολοκαυτώματος.
Οι αρχιτέκτονες παρουσίασαν ένα μακροπρόθεσμο Masterplan που προβλέπει την ευρύτερη αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτωντης περιοχής και συμπεριλαμβάνει μεταξύ άλλων: την αποκατάσταση του γειτονικού ποταμού και υγροτόπων, την εισαγωγή τοπικών συστημάτων διαχείρισης ομβρίων υδάτων και τη δημιουργία χώρων πρασίνου μέσα στον αστικό ιστό.
Η πρόταση δημιουργεί έναν νέο προορισμό – τοπόσημο για τη Θεσσαλονίκη: ένα βιώσιμο και φιλικό προς το περιβάλλον GreenHub, που θέτει τον δημόσιο χώρο στο επίκεντρο, προστατεύοντας την ευρύτερη περιοχή της πόλης από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Η Αγγελική Τζίφα και η Σοφία Νικολαΐδου είναι αρχιτέκτονες με καταγωγή από την Ελλάδα. Η Αγγελική αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών και από το μεταπτυχιακό πρόγραμμα MasterofScienceinAdvancedArchitecturalDesign του UniversityofPennsylvania, ενώ ζει και εργάζεται στην Νέα Υόρκη. Η Σοφία αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και από το μεταπτυχιακό πρόγραμμα Αρχιτεκτονικής Τοπίου/MasterofLandscapeArchitecture του UniversityofPennsylvania. Ζει και εργάζεται στο Berkeley της Καλιφόρνια.
English description:The competition entry by architects Angeliki Tzifa and Sofia Nikolaidou, titled “Green Hub: A resilient vision for Thessaloniki”, which was awarded the 2nd prize in ALUMIL’s International Architectural Ideas Competition ArXellence 2, envisions a synergy between architecture and landscape, using the site’s strategic location to set an example of sustainable coastal activation while protecting the area from sea level rise.
ArXellence 2, ALUMIL’s international architectural ideas competition, was an open call to the global architectural community and concerned the redevelopment of Thessaloniki’s western coast through a new Central Business District (CBD) that would redefine a misused area of the city. The competition, endorsed by the International Union of Architects (UIA) resulted in 173 submissions from 90 different countries.
Thessaloniki is one of the most vulnerable cities due to climate change in the Mediterranean. Climate change is closely linked to coastal flood risk, high temperatures and increased frequency and intensity of extreme climate events.
The competition site is exposed to severe flood risks due to its proximity to the Thermaic Gulf, the Dendropotamos River and a highly impermeable urban environment. Rather than postponing the reality of climate change and flood risk, the proposal explores how these pressing challenges can become a central theme of design.
Once a land of dense vegetation, streams, agriculture, and a popular waterfront park, the site today is neglected and separated from the city. Its industrial past and rapid development have left behind many underused buildings and a highly polluted site that lies between port operations and high-speed traffic.
“The Green Hub is a contemporary take on the site’s natural past, proposing waterfront re-activation through sustainable and resilient design”.
The architects propose a series of short-term and long-term resilience strategies that aim to protect the environment by mitigating coastal food risks, filtering and detaining storm water, restoring native ecosystems, remediating polluted areas, prioritizing cyclists and pedestrians and promoting renewable energy.
“The Green Hub creates a continuous multi-level open space framework that enhances a sense of community, equity, and well-being, while raising environmental awareness”.
The proposal echoes the natural landscapes of Greece, by creating a hybrid between architecture, open space, and flood infrastructure. It prioritizes contextual integration by complementing the scale of the city and breaking the proposed program into several separate building volumes.
The program includes a variety of active public and private spaces, such as mixed-use office buildings, a residential building, a new museum and environmental center, an athletic complex, and an educational and community center. The proposal envisions the adaptive re-use of the historic buildings, as performance and exhibition spaces, art studios and a food market – all surrounded by site-specific urban plazas and parks.
“The Green Hub is well situated within its larger context and regional landscape, creating connections to the existing activated waterfront and bike network and the future Holocaust Museum”.
The architects presented a long-term vision plan that addresses the area’s environmental challenges holistically with the restoration of the adjacent river and wetlands, the introduction of localized storm water management systems and the creation of activated green pockets within the city fabric.
The proposal creates a new vibrant destination for Thessaloniki – a sustainable and resilient Green Hub that functions both as civic space and as flood infrastructure, protecting a much larger area of the city from the rising waters.
Angeliki Tzifa and Sofia Nikolaidou are both architects, originally from Greece and currently based in the USA. Angeliki graduated from the University of Patras and holds a Master of Science in Advanced Architectural Design Degree from the University of Pennsylvania. She lives and works in New York City. Sofia graduated from the National Technical University of Athens and holds a Master of Landscape Architecture Degree from the University of Pennsylvania. She lives and works in Berkeley, California.
Facts & Credits:
Project Title: The Green Hub: A resilient vision for Thessaloniki, Typology: International Architectural Ideas Competition “ArXellence 2”, Client:ALUMIL,Competition endorsed by: Union Internationale des Architectes (UIA), Location: Thessaloniki – Greece, Design team: Angeliki Tzifa – Sofia Nikolaidou, Award: 2nd Prize, Text description – 3D visualization – Plans: Angeliki Tzifa – Sofia Nikolaidou