Οι μηχανικοί την τελευταία δεκαετία,με την εισαγωγή της διαδικασίας τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών, δηλαδή την εκούσια δήλωσή τους από τους ιδιοκτήτες και πληρωμή μικρού προστίμου διατήρησης, που ίσχυσε από το 2010 με τους κατά σειρά Νόμους Ν. 3843/2010, Ν. 4014/2011, Ν. 4178/2013 και τον σε ισχύ Ν. 4495/2017,κλήθηκαν να μελετήσουν όλους τους Οικοδομικούς Κανονισμούς,που ίσχυσαν στην Ελλάδα, ώστε να μπορέσουν να κατατάξουν την κάθε χωρίς άδεια κατασκευή, ανάλογα με το πότε χτίστηκε, σε κατηγορία αυθαιρέτων και με μία πολύπλοκη διαδικασία να υπολογίσουν τα πρόστιμα που της αναλογούν.
Διαδικασία σύνθετη και με νομικές προεκτάσεις, μετέβαλλε σημαντικά το ρόλο του μηχανικού από τεχνικό μελετητή και κατασκευαστή, σε μελετητή νόμων και διατάξεων. Σε αυτό βέβαια συνέβαλλε σημαντικά και η οικονομική κρίση που έπληξε το συγκεκριμένο διάστημα τον κλάδο της κατασκευής έργων.
Ως το βασικότερο νομοθετικό εργαλείο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού κτιρίων, ο Οικοδομικός Κανονισμός καθορίζει τον τρόπο οικοδόμησης ιδιωτικών αλλά και δημόσιων χώρων. Θέτει κανόνες για την τοποθέτηση των κτισμάτων σε ένα οικόπεδο, τις επιτρεπόμενες διαστάσεις τους, το ύψος αυτών, και συγκεκριμένες οδηγίες για τις κατασκευές που τα συνοδεύουν, όπως περιφράξεις, προστεγάσματα, εξώστες, περιφράξεις, στέγαστρα, κ.α.
Ο Οικοδομικός Κανονισμός, έχει αναθεωρηθεί και τροποποιηθεί πολλές φορές. Οι νέες διατάξεις του Χωροταξικού Νομοσχεδίου, που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 28 Αυγούστου, έρχονται να τροποποιήσουν τον πέμπτο κατά σειρά Κανονισμό. Ακολουθεί μία σύντομη αναδρομή τους.
Ο πρώτος Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός θεσπίστηκε το 1929 με Προεδρικό Διάταγμα (ΦΕΚ Α’ 155), σε συνέχεια του Νομοθετικού Διατάγματοςπερί σχεδίων πόλεωντου 1923 και καθορίζει τους πρώτους γενικούς ορισμούς οικοδόμησης, κανόνες για τη σύνταξη και έγκριση σχεδίων ρυμοτομίας, υποχρεώσεις για τα κοινής χρήσης έργα, ορίζει τη θέση των οικοδομών, τα ύψη των κτιρίων, θέτει διατάξεις για φωτισμό και αερισμό, εξασφαλιστικά μέτρα από κινδύνου πυρός, άδειες οικοδομών από στατικής και δομικής άποψης, κανόνες για ειδικές εγκαταστάσεις ζώων, αποχωρητήρια, αγωγούς καθαριότητας κ.α., σε δεκαέξι κεφάλαια.
Μετά από σχεδόν 30 χρόνια, ο Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός του 1955, με το Βασιλικό Διάταγμα 9/30-9-1955 (ΦΕΚ Α’ 266), θέτει ορισμούς για τις πόλεις, ρυμοτομικές και οικοδομικές γραμμές, το ποσοστό κάλυψης και τους συντελεστές κατ’ επιφάνεια εκμετάλλευσης και όγκου, και αναφέρει αναλυτικές οδηγίες κατασκευής κτιρίων ως προς το φυσικό φωτισμό και αερισμό, την υποχρέωση χρησιμοποίησης άκαυστων υλικών κατασκευής, καθώς και συγκεκριμένους κανόνες για χρήσεις της τότε εποχής, όπως αυλές (ανοικτές, κοινές ή κλειστές).
Ο ΓΟΚ του 1973με το Νομοθετικό Διάταγμα 8 (ΦΕΚ Α’ 124) έρχεται με τα 130 άρθρα του, πολύ αναλυτικά να ορίσει κανόνες σχεδιασμού και κατασκευής σε επτά (!) συστήματα δόμησης, από τέσσερα που ίσχυαν στο ΓΟΚ του ’55, με αναλυτικούς τύπους και κανόνες για το καθένα (συνεχές, ασυνεχές, μεικτό, πανταχόθεν ελεύθερο, σύστημα πτερυγών, ελεύθερης συνθέσεως και ελεύθερης δόμησης).
Επιπλέον θέτει διαδικασίες χαρακτηρισμού αυθαιρέτων, κυρώσεις αυτών με πρόστιμα και κατεδαφίσεις, αλλά παράλληλα και διαδικασίες εξαίρεσης αυθαίρετων κατασκευών από κατεδάφιση, χωρίς ιδιαίτερα αντικειμενικά κριτήρια!
Το πρόβλημα της υπερ-ανάλυσης του ΓΟΚ του ’73, έρχεται να αντιμετωπίσειο Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός του 1985με το Νόμο 1577 (ΦΕΚ Α’ 210). Με 35 μόλις άρθρα, απλοποιεί κανόνες και θέτει ορισμούς οι οποίοι ισχύουν μέχρι και σήμερα, όπως η απόσταση Δ, ο ημιυπαίθριος χώρος, το ιδεατό στερεό, κ.α.
Ο πέμπτος και σε ισχύΝέος Οικοδομικός Κανονισμός του 2012, με το Νόμο 4067 (ΦΕΚ Α’ 79) διατηρεί τον ίδιο σχεδόν σκελετό με το ΓΟΚ του ’85, είναι όμως αναλυτικότερος και με περισσότερες υποπεριπτώσεις (π.χ. Δ μεγάλο και δ μικρό) ενώ παράλληλα εισαγάγει νέους εκσυγχρονισμένους όρους, όπως βιοκλιματικός σχεδιασμός, φυτεμένα δώματα, περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής, καθώς και διατάξεις για κανονισμούς στο σχεδιασμό κτιρίων και κοινόχρηστων χώρων για Άτομα Με Αναπηρία (ΑΜΕΑ). Σε πολλά σημεία του ο ΝΟΚ, ήρθε να προβληματίσει τους μηχανικούς, με διφορούμενες διατάξεις, οι διαφορετικές ερμηνείες των οποίων δημιούργησε πολλά προβλήματα κατά τις αδειοδοτήσεις και τον έλεγχο μελετών από τις υπηρεσίες.
Κάποια από αυτά τα ζητήματα φαίνεται πως θα ξεκαθαρίσουν με τις τροποποιήσεις του ΝΟΚ που θα φέρει το νέο «Χωροταξικό» Νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, το οποίο μέχρι τις 28 Αυγούστου βρίσκεται σε διαβούλευση: (http://www.opengov.gr/minenv/?p=10910).
Η κατεύθυνση αυτή είναι ξεκάθαρη ακόμη και από τον τίτλο του σχετικού κεφαλαίου του Νομοσχεδίου ως «Απλοποίηση και εξορθολογισμός του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού».
Ταστελέχητης «Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί»,μέλους του Ομίλου«ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ», είναι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία για τα ανωτέρω θέματα και με την σημαντική εμπειρία που κατέχουν στο τομέα των αδειοδοτήσεων, μπορούν να διασφαλίσουν σε κάθε στάδιο την σωστή και στον ελάχιστο δυνατό χρόνο, πολεοδομική αδειοδότηση των έργων σας.