Τα τοιχία αντιστήριξης είναι τα απαραίτητα στοιχεία για την διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, σε έργα κάθε κλίμακας και εξασφαλίζουν την δημιουργία αναβαθμών και την υποστήριξη της εδαφικής μάζας, για την διαμόρφωση ανισόπεδων υψομετρικών επιπέδων και έργων υποδομής.
Υπάρχουν διαφορετικές δυνατότητες για τα υλικά και τον τρόπο αντιστήριξης και η επιλογή βασίζεται στα εξής κριτήρια:
Η υψομετρική διαφορά των επιπέδων που πρέπει να αντιστηριχθούν.
Η λειτουργία του και η αναγκαιότητα της κατασκευής.
Η σπουδαιότητα της αισθητικής ένταξης στο περιβάλλον.
Ο τρόπος αποστράγγισης των υδάτων της εδαφικής μάζας που συγκρατείται.
Η διάρκεια ζωής της κατασκευής.
Το κόστος της κατασκευής.
Οι βασικοί τρόποι κατασκευής τοίχων αντιστήριξης πρανών είναι:
Τα τοιχία οπλισμένου σκυροδέματος, εμφανή ή επενδεδυμένα.
Τα τοιχία από πέτρα, φυσική ή τεχνητή, γνωστά ως ξηρολιθιές.
Τα λιθοπλήρωτα συρματοκιβώτια, γνωστά ως ζαρζανέτια.
Τα ξύλινα τοιχία.
Τοιχία οπλισμένου σκυροδέματος
Τα τοιχία οπλισμένου σκυροδέματος σε ξυλότυπους ή μεταλλότυπους χρησιμοποιούνται για κατασκευές με μεγάλο ύψος και απαιτείται στατική μελέτη. Ενδείκνυνται για έργα οδοποιίας και υποδομών καθώς και σε περιπτώσεις που δεν απαιτείται ιδιαίτερη αισθητική στην κατασκευή και αυτή επιτυγχάνεται με βαφή και επιφανειακή επεξεργασία.
Προσοχή θα πρέπει να δίνεται στην μελέτη αποστράγγισης του όγκου της εδαφικής γης που συγκρατείται, η οποία πραγματοποιείται, είτε με την επίχωση με χαλίκι πίσω από το τοιχίο, είτε με την τοποθέτηση διάτρητου σωλήνα αποστράγγισης κοντά στη βάση του τοιχίου μέσα σε στρώμα κροκάλας αποστράγγισης, είτε με τη διαμόρφωση κατάλληλων οπών στη βάση του τοιχίο, με σκοπό την ελεύθερη απορροή του νερού μέσω τοπικών όγκων κροκάλας αποστράγγισης. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται χρήση γεωυφάσματος, προκειμένου να μην εισχωρήσει εδαφικό υλικό στον όγκο της αποστραγγιστικής στρώσης κροκάλας – χαλικιού.
Τα τοιχία σκυροδέματος ωστόσο, χρησιμοποιούνται και για συνήθεις τις υψομετρικές διαφορές για ύψη μέχρι 1,5 m, για διακοσμητικούς σκοπούς, όταν χρειάζεται η δημιουργία αναβαθμών και υπερυψωμένων περιοχών φύτευσης, με σκοπό την αναβάθμιση της αισθητικής αξίας του περιβάλλοντος χώρου (ιδιωτικού και δημόσιου) ή την περίφραξη μίας ιδιοκτησίας.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, εκτός από την χρήση εμφανούς σκυροδέματος, ενδεδειγμένη είναι και η χρήση τοιχίων σκυροδέματος με επένδυση φυσικών ή τεχνικών λίθων, καθώς και κεραμικών πλακιδίων, ανάλογα με τη χρήση.
Τοιχία με προκατασκευασμένα τεμάχια σκυροδέματος
Τα τοιχία με προκατασκευασμένα τεμάχια σκυροδέματος χρησιμοποιούνται σε μέτριες υψομετρικές διαφορές και παρέχουν ευκολία στην μεταφορά και την κατασκευή. Απαιτείται επεξεργασία της επιφάνειας έδρασής τους και υποδομή αποστράγγισης σε περίπτωση της συμπαγής τους τοποθέτησης.
Στο εμπόριο υπάρχουν και διακοσμητικά τεμάχια που τοποθετούνται με διάκενο και επιτρέπεται η ελεύθερη αποστράγγιση και η διείσδυση του φυτικού, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη βλάστησης και καλύτερου αισθητικού αποτελέσματος.
Τοιχία από πέτρα, φυσική ή τεχνητή, γνωστά ως ξερολιθιές
Οι τοίχοι από ξηρολιθιά είναι κατασκευές, που χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική και παρέχουν ένα μεγάλο βαθμό ενσωμάτωσης της κατασκευής στον περιβάλλοντα χώρο και στους αισθητικούς κανόνες που διέπουν πολλούς παραδοσιακούς οικισμούς.
Το πλάτος της βάσης του τοίχου θα πρέπει να είναι τουλάχιστον το 1/3 του ύψους του και το κόστος είναι μεγάλο λόγω των ιδιαίτερων τεχνικών και τις απώλειας του υλικού κατά την λάξευση.
Λιθοπλήρωτα συρματοκιβώτια – ζαρζανέτια
Τα ζαρζανέτια έχουν μεγάλη αντοχή και σταθερότητα, ενδείκνυνται για την αντιστήριξη υψηλών πρανών και χρησιμοποιούνται κατά κόρον στην οδοποιία. Οι συρμάτινοι κλωβοί μπορούν να γεμίσουν με διάφορα υλικά διαφορετικών διαστάσεων, φυσικούς λίθους, ανακυκλωμένα δομικά υλικά, διαφοροποιώντας το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα.
Τα τοιχία δεν είναι συμπαγή, οπότε το νερό απορρέει ανεμπόδιστα στα κενά. Τα κενά σε συνδυασμό με τα φερτά υλικά που εισχωρούν με τον καιρό, αποτελούν τις ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη βλάστησης. Επίσης, σε περίπτωση καθίζησης, μπορούν να ακολουθήσουν την παραμόρφωση χωρίς ιδιαίτερη δομική ή αισθητική αστοχία.
Τοιχία από ξύλο
Αυτά τα τοιχία ενσωματώνονται πολύ φυσικά με την αισθητική του περιβάλλοντος χώρου. Προορίζονται μόνο για χαμηλά τοιχία (ύψους έως και 1,2 m), κατασκευάζονται εύκολα και γενικά έχουν χαμηλό κόστος αλλά και μικρή διάρκεια ζωής, σε σχέση με τις άλλες εναλλακτικές λύσεις. Απαιτείται προσοχή στην αποστράγγιση του φυτικού και στην στεγάνωση της άνω πλευράς του τοιχίου.
Άρθρο της Νιόβης Καραμήτρου, Διπλωματούχος Αρχιτέκτων Μηχανικός ΑΠΘ | Εταιρεία Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί | Τομέας Μελετών Εφαρμογής Τεχνικών Έργων
Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί