Η ακουστική συμπεριφορά μαζί με τον επαρκή φυσικό φωτισμό, αερισμό και κλιματισμό, δημιουργούν συνθήκες άνεσης και διασφαλίζουν την άνετη παραμονή των χρηστών στον χώρο. Η εκπόνηση της ακουστικής μελέτης, ως συμπληρωματικής μελέτης, συχνά συνδέεται με τις ειδικές αίθουσες συνάθροισης κοινού όπως είναι οι χώροι συναυλιών και θεάτρου, τα αμφιθέατρα διδασκαλίας, οι κινηματογράφοι, κτλ.
Οι απαιτήσεις ωστόσο για ορθή ακουστική συμπεριφορά υφίστανται και για το εργασιακό περιβάλλον, ιδιαίτερα τους μεγάλους χώρους γραφείων, καθώς επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την αποδοτικότητα των εργαζομένων.
Ο σχεδιασμός των επαγγελματικών χώρων με διάταξη των γραφείων σε ανοιχτή κάτοψη – open plan – έχει επικρατήσει στα σύγχρονα γραφεία αφενός μεν για λόγους μεγαλύτερης εκμετάλλευσης της επιφάνειας, αφετέρου δε διότι ενισχύει τη συνεργασία και την επικοινωνία ανάμεσα στους συναδέλφους, λόγω της ενότητας του χώρου και της οπτικής επαφής. Ωστόσο οι περισπασμοί είναι πολλοί, καθώς υπάρχει πληθώρα πηγών ηχορύπανσης, ανεξέλεγκτοι ήχοι σε διάφορες και κυμαινόμενες πολλές φορές συχνότητες, τηλέφωνα, εξοπλισμός, επικοινωνία συναδέλφων που το θέμα του αντικειμένου συζήτησης δεν έχει καμία σχέση με την εργασία και το αντικείμενο άλλων συναδέλφων που συνυπάρχουν σε εγγύτητα, ήχοι από εγκαταστάσεις (κλιματισμός-εξαερισμός), εξωτερικοί παράγοντες όπως η κυκλοφορία οχημάτων, η βροχή κτλ. Επιπρόσθετα, τα τελειώματα των επιφανειών ή τα διαχωριστικά των χώρων περιλαμβάνουν σκληρές επιφάνειες που ανακλούν τον ήχο και δημιουργούν αντήχηση οξύνοντας τον με δυσάρεστα αποτελέσματα. Τέτοιες επιφάνειες είναι: γυάλινες, μεταλλικές και γενικότερα επίπεδες σκληρές επιφάνειες (π.χ. εμφανές σκυρόδεμα, επίχρισμα, γυψοσανίδες, κτλ.).
Όλα τα παραπάνω δύνανται να διαμορφώσουν ένα άβολο περιβάλλον με δυσμενείς συνθήκες όσον αφορά την ακουστική συμπεριφορά που επιβαρύνει τη συγκέντρωση των εργαζομένων στο αντικείμενο εργασίας τους και κατ’ επέκταση μειώνει την παραγωγικότητα αυτών. Επομένως θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό συγκεκριμένες παράμετροι προκειμένου να διασφαλιστούν τα πλεονεκτήματα ενός ενιαίου χώρου εργασίας όπως αυτά προαναφέρθηκαν.
Η ακουστική μελέτη για το περιβάλλον εργασίας θεωρείται από τους ειδικούς τόσο σημαντική, όσο και η μελέτη φωτισμού και για τον λόγο αυτό το βέλτιστο είναι να εκπονείται κατά τη φάση επίλυσης του κτιρίου ταυτόχρονα με τις λοιπές μελέτες, ιδιαίτερα την αρχιτεκτονική και των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, έτσι ώστε να λαμβάνονται υπόψη όλα τα δεδομένα πηγών θορύβου ώστε να μπορεί να υπάρχει ευελιξία κατά τον σχεδιασμό.
Σε υφιστάμενα κτιρια συνήθως υφίστανται αρκετοί περιορισμοί, ωστόσο υπάρχει η δυνατότητα της μείωσης των αρνητικών επιπτώσεων της ηχορρύπανσης με παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν, είτε μετά από επιτόπου μετρήσεις και μελέτη, είτε με την καθοδήγηση ειδικών με γενικές οδηγίες (οι οποίες όμως θα διασφαλίσουν σε μικρότερο ποσοστό την ορθή ακουστική συμπεριφορά). Σε κάθε περίπτωση το ζητούμενο είναι να περιοριστούν οι οχλήσεις και οι περισπασμοί και να βελτιστοποιηθεί η ποιότητα των συνομιλιών αυτών που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση και συνεργάζονται.
Η ακουστική μελέτη εκτός από τις μετρήσεις και τη γεωμετρία του χώρου, περιλαμβάνει προτάσεις για την εφαρμογή οριζόντιων και κατακόρυφων ακουστικών επενδύσεων (οροφή, δάπεδο και τοίχοι) που χρησιμοποιούνται για την εξασφάλιση της ορθής ακουστικής συμπεριφοράς των επιφανειών, μέσω της ηχοαπορρόφησης και της διάχυσης του ήχου. Τέτοιες αποτελούν διάτρητες και πορώδεις επιφάνειες είτε ξύλινες, είτε μαλακές από αφρώδη υλικά, τσόχα, μοκέτα, κτλ., είτε ανάγλυφες για την ανακατεύθυνση / διάχυση του ήχου.
Η οροφή αποτελεί την πιο σημαντική επιφάνεια παρέμβασης καθώς είναι και η μεγαλύτερη ανεμπόδιστη επιφάνεια ενός χώρου. Η κάλυψη σε ποσοστό τουλάχιστον 60% με ηχοαπορροφητικά προϊόντα, συνήθως ακουστικές ψευδοροφές, βελτιώνει σημαντικά την ακουστική συμπεριφορά, ενώ υπάρχουν και επιπλέον εξειδικευμένα προϊόντα που εφάπτονται στην οροφή ή αναρτώνται από αυτήν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πρόσθετο μέτρο.
Οι κατακόρυφες επιφάνειες συνήθως καλύπτονται από εξοπλισμό, ωστόσο υπάρχουν πλέον πολλές επιλογές με επίτοιχα πανέλα ή αυτοκόλλητες επενδύσεις σε πληθώρα σχημάτων, χρωμάτων και διαστάσεων που επηρεάζουν και την αισθητική του χώρου με ενδιαφέρουσες συνθέσεις.
Το δάπεδο αποτελεί την επιφάνεια με τη μικρότερη συμβολή στην ηχοαπορρόφηση καθώς οι επιλογές είναι πιο περιορισμένες με ειδικά ξύλινα δάπεδα ή μοκέτα, ιδιαίτερα στην περίπτωση που δεν μπορεί να υπάρχει παρέμβαση σε προβληματικές υποβάσεις.
Επιπλέον στοιχεία που χρησιμοποιούνται και αφορούν τον εξοπλισμό είναι επίπλωση με ενσωματωμένες ακουστικές επενδύσεις και κατακόρυφα διαχωριστικά σε ποικίλα μεγέθη τα οποία μπορεί να είναι στερεωμένα στο δάπεδο, ή να αναρτώνται στην οροφή, ή να αποτελούν χαμηλά διαχωριστικά σε γραφεία (είτε ανάμεσα, είτε μπροστά από αυτά). Τέτοια στοιχεία προσφέρουν σημαντική βελτίωση σε μεγάλους χώρους καθώς περιορίζουν τη μεταφορά του ήχου, μειώνοντας ταυτόχρονα την αντήχηση.
Στις γενικές υποδείξεις και συμβουλές περιλαμβάνεται η χρήση θερμοηχοαπορροφητικών εξωτερικών κουφωμάτων με διπλούς υαλοπίνακες, η προτίμηση ρολών σκίασης από μαλακά υλικά ή κουρτίνες, η διαμόρφωση ιδιαίτερων χώρων συσκέψεων με σταθερά διαχωριστικά και ηχοαπορροφητικές επενδύσεις εσωτερικά, η επαρκής απόσταση ανάμεσα στα γραφεία, η χρήση βιβλιοθηκών ως ενδιάμεσων διαχωριστικών, η εξ’ ολοκλήρου κατασκευή ακουστικής ψευδοροφής είτε συμπαγούς, είτε διάτρητης, η χρήση ηχοαπορροφητικών πανέλων στα γραφεία (σε ύψη τέτοια ώστε να μη διακόπτεται η οπτική επαφή), ή επένδυση των υφιστάμενων διαχωριστικών και η τοποθέτηση ηχοαπορροφητικών στοιχείων στις μεγάλες ακάλυπτες επιφάνειες των τοίχων και τις γωνίες.
Άρθρο της Ελευθερίας Κίκη | Διπλωματούχου Αρχιτέκτονα Μηχανικού | Εταιρεία Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί | Τομέας Μελετών & Αδειοδοτήσεων Δημοσίων Έργων
Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Ανακτήθηκε 18/08/2018 από Interieur FIGURAD Kantoorruimte – burohc.be