Η διπλωματική εργασία του Μέττα Λουκά και της Παπαδοπούλου Δέσποινας, με τίτλο Κέντρο Πολιτισμού Θάσου, Αναβίωση Αρχαίου Μουσείου – Η Τέχνη του Μαρμάρου, πραγματεύεται τον σχεδιασμό ενός αρχαίου μουσείου με σύγχρονη ερμηνεία στο νοτιότερο τμήμα του νησιού της Θάσου.
Πρόκειται για έναν χώρο ψυχαγωγίας και μάθησης, ο οποίος έχει ως στόχο να φέρει σε δημόσιο σκηνικό την τέχνη του μαρμάρου, από την ιστορική της διάσταση μέχρι το πως αυτή δυνητικά μπορεί να εξελιχθεί στο μέλλον.
Στο νότιο άκρο της Θάσου βρίσκεται η χερσόνησος της Αλυκής, η οποία αποτελείται εξ’ ολοκλήρου από πέτρωμα γκριζόλευκου μαρμάρου και αποτελούσε ένα ανοιχτό λατομείο από την αρχαϊκή ως την ρωμαϊκή και παλαιοχριστιανική περίοδο. Το λατομείο εκτεινόταν σε μια ευρύτερη περιοχή με έκταση 130 τετραγωνικά χιλιόμετρα, οπού ακόμα και σήμερα τα απομεινάρια της διαδικασίας της λατόμευσης είναι ορατά.
“Η περιοχή επέμβασης βρίσκεται στο το πιο ψηλό παράλιο σημείο της περιοχής και δίνει μια πανοραμική άποψη στην Αλυκή και ιδιαίτερα στον αρχαιολογικό χώρο”.
Η απότομη κλίση του νότιου αυτού οικοπέδου, οδηγεί σε έναν γκρεμό 20 μέτρων εξ’ ολοκλήρου από λευκό μάρμαρο. Η υψομετρική διαφορά δημιουργεί ένα αόρατο σκληρό όριο ανάμεσα στον επισκέπτη και τη θάλασσα, με το Αιγαίο Πέλαγος να απλώνεται μπροστά του δίχως όμως να μπορεί να έχει άμεση επαφή με το νερό.
Το γυμνό έδαφος, οι δυνατοί άνεμοι αλλά και ο ήχος των κυμάτων που σκάνε στη βάση του γκρεμού, σε συνδυασμό με την θέα της θάλασσας μέχρι τον ορίζοντα, κάνουν την εμπειρία του τόπου απόκοσμη. Η ανθρώπινη παρέμβαση στο τοπίο είναι εμφανής και ανεπανόρθωτη.
Όγκοι μαρμάρου τετραγωνικής διατομής και διαφόρων μεγεθών έχουν αφαιρεθεί πριν εκατοντάδες χρόνια, αφήνοντας το αποτύπωμα τους, στην επιφάνεια του εδάφους, ενώ τα υποκατάστατα της διαδικασίας της λατόμευσης είναι διάσπαρτα σε όλη την περιοχή.
Πώς δίνεις ζωή στα εγκαταλελειμμένα λατομεία της αρχαιότητας, σεβόμενος τη φύση και την ιστορία του τόπου, δίνοντας του όμως μια νέα κατεύθυνση και όραμα; Πώς εντάσεις σε έναν σχεδιασμό τις ανθρώπινες μεταβολές του τοπίου, οι οποίες έγιναν πριν τόσα χρόνια που θεωρούνται κομμάτι της ιστορίας του πλέον? Πώς συνδέουμε παρελθόν και μέλλον?
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι σχεδιάζοντας ένα κτιριολογικό πρόγραμμα, το οποίο απευθύνεται στο χθες, το σήμερα και το αύριο. Το παρελθόν με έναν εκθεσιακό χώρο που δουλεύει σε συνεργασία με τον αρχαιολογικό χώρο της Αλυκής, ο οποίος έχει ως στόχο να καταγράψει και να εκθέσει όλη την διαδικασία της επεξεργασίας του μαρμάρου: από την εξόρυξη μέχρι την τελική μορφή του.
Το παρόν με τη φιλοξενία πολιτιστικών δρώμενων, περιοδικών εκθέσεων και συνεδρίων, που συγκεντρώνουν σε έναν κοινό τόπο, τις τέχνες, ο οποίος λείπει από την περιοχή. Το μέλλον με την δημιουργία μιας σχολής μαρμαροτεχνίας, η οποία δυνητικά μπορεί να λειτουργήσει σαν παράρτημα της σχολής καλών τεχνών και θα έχει ως στόχο να διατηρήσει και να εξελίξει την τέχνη του μαρμάρου.
Εφόσον υπήρξε θέληση, το κτίριο να έχει το μικρότερο δυνατό καταστροφικό αντίκτυπο στο έδαφος, θα έπρεπε να αναπτυχθεί παράλληλα με την διαδρομή, ώστε να μην χρειαστεί να γίνει εκσκαφή του βράχου ή να μπαζωθεί το έδαφος.
Υπήρξε, λοιπόν, σκέψη για ένα κτίριοτο οποίο ρέει μαζί με τις φυσικές υψομετρικές και βρίσκεται σε μια συνεχή συνομιλία με το τοπίο, αναδεικνύοντας τα ορύγματα και τη θέα της περιοχής. Σε κάποια σημεία η διαδρομή είναι υπαίθρια, σε άλλα ημιυπαίθρια και αλλού κλειστή.
Προκειμένου να οριοθετηθεί η διαδρομή, αλλά και για να υψωθούν τα σημεία που είναι χαμηλότερα, δημιουργώντας τα επίπεδα των πλακών, θεμελιώθηκαν πέτρινα τοιχία παράλληλα με την διαδρομή, τα οποία ορίζουν τις βασικές χαράξεις του κτιρίου, λειτουργώντας και ως αντιστήριξη του εδάφους.
Το δομικό σύστημα του υπόλοιπου κτιρίου είναι η δομική ξυλεία και πιο συγκεκριμένα, η επικολλητή ξυλεία, η οποία επιλέχθηκε για τα μεγάλα ανοίγματα που επιτρέπει μεταξύ των υποστυλωμάτων, καθώς και για τα οικολογικά προτερήματα της, σε σχέση με το μέταλλο ή το οπλισμένο σκυρόδεμα. Τα εσωτερικά σημεία της διαδρομής κλείνουν με μια ξύλινη στέγη επενδεδυμένη με σχιστόπλακες.
Στοιχεία & Συντελεστές εργασίας:
Τίτλος έργου: Κέντρο Πολιτισμού Θάσου | Αναβίωση Αρχαίου Μουσείου | Η Τέχνη του Μαρμάρου, Μάθημα: Διπλωματική εργασία, Σχολή: Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης), Φοιτητές: Μέττας Λουκάς – Παπαδοπούλου Δέσποινα, Επιβλέποντες καθηγητές: Πολυχρονόπουλος Δημήτρης – Γρηγοριάδου Μαρία – Γιουζέπας Δημήτρης, Ημερομηνία: Μάρτιος 2021