Εγκρίθηκε, με απόφαση που συνυπέγραψαν ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης και ο αναπληρωτής υπουργός Σωκράτης Φάμελλος, το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΠΧΠ) στα Ιόνια Νησιά, το οποίο αναθεωρεί και αντικαθιστά το προγενέστερο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της ίδιας Περιφέρειας. Με την απόφαση αυτή εγκρίνεται και περιβαλλοντικά το ΠΧΠ.
Όπως αναφέρεται στο ενημερωτικό σημείωμα της έγκρισης, «η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων είναι μια νησιωτική περιφέρεια, ένα νησιωτικό σύμπλεγμα 33 νησιών, που παρουσιάζει τα δομικά χαρακτηριστικά του νησιωτικού χώρου (απομόνωση γεωγραφικής θέσης, δυσκολίες πρόσβασης και διασύνδεσης λειτουργιών). Οι προκλήσεις αυτές είναι ιδιαίτερα έντονες στα μικρά νησιά της Περιφέρειας.
Ο παράκτιος και θαλάσσιος χώρος είναι δέκτης οικιστικών και τουριστικών πιέσεων, της ρύπανσης και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, ενώ ο ορεινός και ημιορεινός χώρος χαρακτηρίζεται από τάσεις εγκατάλειψης.
Πρόκειται για μια Περιφέρεια η οποία επλήγη πολύ σοβαρά από την κρίση, αφού την περίοδο 2007-2014 υπέστη μείωση του ΑΕΠ της κατά 28%, έναντι αντίστοιχης μείωσης 23,5% πανελλαδικά. Βασίζεται κυρίως στο τουρισμό, το εμπόριο, τις μεταφορές που παράγουν σχεδόν το ήμισυ του συνολικού προϊόντος και της συνολικής απασχόλησης. Αρκετά χαμηλή είναι η συμμετοχή της γεωργίας, της βιομηχανίας και των κατασκευών.
Είναι η τέταρτη στη χώρα Περιφέρεια με το υψηλότερο κατά κεφαλή εισόδημα και η δεύτερη κατά σειρά με το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας. Δείγματα ενθαρρυντικά για την ανάκαμψη μιας Περιφέρειας που παρουσιάζει σημαντικές προοπτικές χωρικής και κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης.
Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι η ένταξή της στη στρατηγική για τη Μαρκοπεριφέρεια Αδριατικής – Ιονίου, μέσω προγραμμάτων συνεργασίας καθώς και η ενίσχυση διαπεριφερειακών σχέσεων με την ηπειρωτική χώρα.
Η Περιφέρεια του Ιονίου είναι ένας πρωταθλητής για τη χώρα στον τομέα του τουρισμού. Εντοπίζονται σημαντικές προοπτικές από την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, σε σύνδεση με τον αγροδιατροφικό τομέα και γενικότερα με τον πρωτογενή τομέα και τον πολιτισμό. Επιπλέον, αναδεικνύονται σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης στον τομέα της ενέργειας, με εμπλουτισμό των ΑΠΕ.
Παράλληλα η έρευνα και πιθανή εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στον θαλάσσιο χώρο θέτει νέα δεδομένα ως κομβική δραστηριότητα για την οικονομία. Η Περιφέρεια χαρακτηρίζεται από ένα ιδιαίτερης ομορφιάς και ποιότητας φυσικό περιβάλλον και αξιόλογη πολιτιστική κληρονομιά, παράμετροι που αποτελούν πόρους προστασίας και ανάδειξης».
Το χωρικό πρότυπο της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων
Το πρότυπο χωρικής ανάπτυξης δίνει έμφαση στα «πράσινα νησιά», τη «γαλάζια ανάπτυξη»:
Τα «πράσινα νησιά» αναφέρονται στην ανάπτυξη της «πράσινης οικονομίας», την τόνωση της κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, την ενίσχυση του πολιτισμού και της έρευνας, των υποδομών πληροφορικής και επικοινωνιών.
Η «γαλάζια ανάπτυξη» αναφέρεται στην ανάπτυξη του θαλάσσιου χώρου με ταυτόχρονη προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Στο πλαίσιο αυτό προωθείται η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, η αντιμετώπιση των δυσμενών όψεων της νησιωτικότητας, η βελτίωση της προσπελασιμότητας, η προσαρμογή των πολιτικών στη μικρή κλίμακα και η ανάπτυξη ίσων ευκαιριών, αναγνωρίζοντας τις ιδιαιτερότητες του νησιωτικού χώρου, τόσο του χερσαίου όσο και του θαλάσσιου και την προστασία του περιβάλλοντος.
Οι βασικοί αναπτυξιακοί άξονες είναι:
Η Περιφέρεια εντάσσεται στο δημιουργούμενο δυτικό άξονα ανάπτυξης εθνικής εμβέλειας, που συνδέεται με τον άξονα μεταφορών της Ιόνιας Οδού.
Προτείνεται:
Ο διαμήκης άξονας ανάπτυξης Βορρά – Νότου. Προωθείται η ενίσχυσή του με συνδυασμό θαλάσσιων και οδικών συνδέσεων – κατακόρυφες συνδέσεις των νησιών με τα λιμάνια τους στα οποία καταλήγει ο οδικός άξονας Βορρά – Νότου του κάθε νησιού, καθώς και τον θαλάσσιο διάπλου.
Οι οριζόντιοι άξονες: προωθείται η ενίσχυση των οριζόντιων αξόνων – διασυνδέσεων των νησιών με τα λιμάνια της ηπειρωτικής χώρας, ως άξονες διαπεριφερειακής σημασίας. Μέσω αυτών επιτυγχάνεται η σύνδεση με τον δυτικό εθνικό αναπτυξιακό άξονα, την Ιόνια Οδό και μέσω αυτής με την Εγνατία Οδό.
Οι κύριοι πόλοι ανάπτυξης είναι:
Αστικοί πόλοι:
Είναι οι πόλεις – έδρες των Περιφερειακών Ενοτήτων: Κέρκυρα, Λευκάδα, Αργοστόλι, και Ζάκυνθος. Από αυτούς, η Κέρκυρα είναι εθνικής σημασίας και οι υπόλοιπες πόλεις είναι περιφερειακής σημασίας. Προτείνονται μέτρα για την αναστολή της διάχυσης του αστικού χώρου με τη μορφή της εκτός σχεδίου δόμησης, σε συνδυασμό με πολιτικές εξυγίανσης και ανάπλασης του αστικού χώρου κατά προτεραιότητα στις παλιές πόλεις της Κέρκυρας και της Λευκάδας.
Τουριστικοί πόλοι:
Ως τουριστικοί πόλοι θεωρούνται οι σημειακές και γραμμικές τουριστικές αναπτύξεις, οι οποίες συγκεντρώνουν και στην συνέχεια διαχέουν την τουριστική ανάπτυξη.
Γενικά προωθείται η χωρική οργάνωση των τουριστικών πόλων και η ανάσχεση της γραμμικής ανάπτυξης.
Ιεραρχούνται ως εξής:
Εθνικής εμβέλειας:
Η πόλη της Κέρκυρας, η Παλαιοκαστρίτσα και οι δύο γραμμικές αναπτύξεις Μπενίτσες – Πέραμα και Κέρκυρα – Ύψος στην Κέρκυρα, ο Γάιος στους Παξούς, η πόλη της Λευκάδας, το Νυδρί και η γραμμική ανάπτυξη Νικιάνα – Βλυχό στη Λευκάδα, το Αργοστόλι και το Φισκάρδο στην Κεφαλονιά, το Βαθύ στην Ιθάκη και ο κόλπος του Λαγανά στη Ζάκυνθο.
Περιφερειακής εμβέλειας:
Η Κασσιόπη, το Σιδάρι, ο Ίσσος και ο Κάβος στην Κέρκυρα, η Σκάλα και η γραμμική ανάπτυξη Πεσσάδα – Λουρδάτα στην Κεφαλονιά, η Βασιλική και ο Αγ. Νικήτας στη Λευκάδα, η περιοχή του Πλάνου – Τσιλιβή και η γραμμική ανάπτυξη Αργάσι – Βασιλικός στη Ζάκυνθο.
Οι πύλες του δικτύου μεταφορών είναι:
Οδικές Πύλες: Η μόνη οδική πύλη εθνικής σημασίας είναι η Λευκάδα, λόγω της οδικής σύνδεσής της με την ηπειρωτική χώρα.
Θαλάσσιες Πύλες: Στις διεθνείς θαλάσσιες πύλες περιλαμβάνονται οι λιμένες της Κέρκυρας, της Λευκάδας, του Αργοστολίου, της Σάμης και της Ζακύνθου. Προωθούνται νέες υποδομές για υδατοδρόμια και για τη διεθνή κρουαζιέρα. Εθνικές θαλάσσιες πύλες αποτελούν οι λιμένες που εξυπηρετούν κυρίως διαπεριφερειακές συνδέσεις και συγκεκριμένα: Λευκίμμη, Πόρος, Πισαετός και Βαθύ Ιθάκης. Ως περιφερειακές θαλάσσιες πύλες ορίζονται όλα τα λιμάνια των μικρών νησιών και του κατακόρυφου άξονα: Βασιλική, Φισκάρδο, Πεσσάδα και Άγιος Νικόλαος.
Αεροπορικές Πύλες: Ως αεροπορικές πύλες νοούνται όλοι οι αερολιμένες, που βρίσκονται στην Περιφέρεια (Κέρκυρας, Κεφαλληνίας και Ζακύνθου).