Οι φοιτήτριες αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβειο Πολυτεχνείου, Κατερίνα Κατσούλη και Ουρανία Κουντουριώτη παρουσίαζουν τη διπλωματική τους εργασία, η οποία αφορά ένα Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών στην περιοχή της Αλοννήσου και αποσκοπεί στη μελέτη, προστασία και διατήρηση των βιοτόπων του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου και Βορείων Σποράδων.

Η πρόταση της φοιτητικής ομάδας αφορά ένα διεπιστημονικό κέντρο ερευνών στο οποίο εντάσσεται ο Φορέας Διαχείρισης του Θαλάσσιου Πάρκου, η «ΜOμ» ως φορέας προστασίας της μεσογειακής φώκιας (monachus monachus), η οποία αποτελεί ενδημικό είδος και ένα Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας, το οποίο θα μελετά την υποθαλάσσια βιοποικιλότητα του πάρκου.

Μετά από εκτενή έρευνα όσον αφορά τις λειτουργίες του κάθε τομέα που εντάσσει η ομάδα, καθώς και της επίσκεψής της στο νησί της Αλοννήσου, επιλέξανε την περιοχή του Αγίου Δημητρίου για την τοποθεσία της λύσης τους.

Φωτορεαλιστική απεικόνιση εξωφύλλου εργασίας, © Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη

Οι βασικές συνθετικές αρχές που χρησιμοποιήθηκαν από την απαρχή του σχεδιασμού ήταν η παραλληλία ως προς τις υψομετρικές γραμμές, η κίνηση-κατάβαση προς τη θάλασσα και ο κύλινδρος ως το σχήμα που θα εσωκλείει το υδάτινο στοιχείο.

Φωτορεαλιστική απεικόνιση εξωφύλλου εργασίας, © Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη

“Η συνθετική διαδικασία μπορεί να περιγραφεί ως εξής: δυο τοιχία τοποθετούνται παράλληλα στην κλίση του εδάφους, έπειτα ολισθαίνουν και ορίζουν τον άξονα της κίνησης”.

Χάρτης πρασίνου Αλοννήσου, © Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη

Με βάση την ανάλυση του τόπου, τοποθετούνται οι χαράξεις και στη συνέχεια ο αυστηρός κάναβος πολλαπλάσιο του 3, ο οποίος προσφέρει ρυθμό. Ακολουθώντας τη χάραξη από τη φυγή προς τον Άγιο Δημήτριο, το πίσω τοιχίο στρίβει.

Ενώ, ένα τρίτο τοιχίο, που τέμνει κάθετα τα δύο πρώτα και διακρίνεται στο τοπίο, παραλαμβάνοντας την κίνηση από το δρόμο και οδηγεί στον άξονα της εισόδου. Έπειτα, μια πλατφόρμα κίνησης που διατρυπά έκκεντρα τα δυο τοιχία και προσεγγίζει τη θάλασσα, ακολουθώντας τη φυγή προς την Περιστέρα και ταυτίζεται με τον κύλινδρο, μέσω του οποίου επιτυγχάνεται η κατάληξη της λύσης στο στοιχείο του νερού.

Υποθαλάσσιο οικοσύστημα Βορείων Σποράδων , © Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη

Τέλος, τρεις κύβοι τοποθετούνται ως ανεξάρτητες οντότητες στην αριστερή παρειά, ενώ ένας τέταρτος τοποθετείται διαγωνίως και αντιστικτικά σε αυτούς. Τα στοιχεία αυτά περικλείουν τις βασικές λειτουργίες και δημιουργούν ένα νοητά κλειστό σχήμα.

Φωτογραφίες φωκών, © Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη

“Η σύνθεση του κτιρίου συγκροτείται από τοιχία, αντηρίδες, υποστυλώματα και δοκάρια”.

Επιλεγμένη τοποθεσία λύσης │Άγιος Δημήτριος Αλοννήσου, © Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη

Όλα τα στοιχεία είναι κατασκευασμένα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Στα οριζόντια τοιχία, καθώς και στον κύλινδρο χρησιμοποιείται μεταλλότυπος, ενώ σε όλα τα υπόλοιπα στοιχεία ξυλότυπος. Η επιλογή των υλικών του κτιριακού συγκροτήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανάγκη δημιουργίας μιας σταθερής και οργανωμένης υποδομής για την προστασία του πάρκου.

Το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας αποτελείται από τρια εργαστήρια ως αυτόνομες μονάδες, που συνδέονται μεταξύ τους με υπαίθριες γέφυρες για τη αποτελεσματικότερη λειτουργία τους. Συνοδεύονται από υπόσκαφους χώρους αποθήκευσης, καθώς και χώρους διοίκησης στα πατάρια, καταλαμβάνοντας 855 τ.μ. Οι λειτουργικές απαιτήσεις του Φορέα διαχείρισης αφορούν χώρο γραφείων, χώρο συσκέψεων και χώρο αρχείου, καταλαμβάνοντας 244 τμ.

Μακέτα εργασίας 1:1000, © Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη

Για τη «MΟμ» είναι απαραίτητη η ύπαρξη κτηνιατρείου, χώρου ταΐσματος και δεξαμενής νερού. Οι λειτουργίες αυτές καταλαμβάνουν 584 τ.μ. και είναι σημαντικό να βρίσκονται σε έναν ξεχωριστό χώρο, ο οποίος θα έχει άμεση σχέση με τη θάλασσα. Έπειτα, ο χώρος του αμφιθεάτρου και της βιβλιοθήκης εξυπηρετούν και τους τρεις φορείς, αφού έχουν ως στόχο την ενημέρωση και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση του κοινού.

Επιπλέον χρήσεις δημοσίου χαρακτήρα διακρίνουμε σε ένα χώρο αρχείου, ένα χώρο συσκέψεων, χώρο ανάγνωσης και χώρο περιοδικών εκθέσεων, που αφορά κυρίως την παρουσίαση ευρημάτων και εργασιών από τη μελέτη του θαλάσσιου πάρκου. Οι χώροι αυτοί  χωρίζονται διακριτά μεταξύ τους, με αντηρίδες και ενώνονται με μια γέφυρα, ενώ ανάμεσα τους βρίσκονται διώροφοι χώροι, που προσφέρουν διαγώνιες σχέσεις και επιτρέπουν την εισχώρηση του φωτός. Στο υπόσκαφο τμήμα, βρίσκεται η βιβλιοθήκη, και κάποιοι επιπλέον βοηθητικοί χώροι.

Συνθετική πορεία, © Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη

Ακόμα, σε κατώτερο επίπεδο, τοποθετούνται τα γραφεία του φορέα διαχείρισης, η καφετέρια, ο χώρος εστίασης, το παρασκευαστήριο και η βιβλιοθήκη, τα οποία συνοδεύονται από βοηθητικούς χώρους. Στο επίπεδο αυτό βρίσκεται και η πλατφόρμα που λειτουργεί ως το στοιχείο μετάβασης από τη γη στη θάλασσα, από την οποία επιτυγχάνεται και η πρόσβαση προς τον κυλινδρικό όγκο του κέντρου περίθαλψης.

Στοιχεία φέροντα οργανισμού, © Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη

“Το ανώτατο επίπεδο του κυλίνδρου λειτουργεί ως παρατηρητήριο, ενώ στο κέντρο του βρίσκεται μια οπή που εισάγει φυσικό φως και αποκαλύπτει το εσωτερικό του”.

Κτιριολογικό πρόγραμμα, © Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη

Στα επόμενα επίπεδα τοποθετούνται οι βασικές λειτουργίες για την περίθαλψη της μεσογειακής φώκιας, όπως ένα κτηνιατρείο, ένας χώρος φύλαξης και συντήρησης του καταδυτικού εξοπλισμού και ο χώρος περίθαλψης της μεσογειακής φώκιας με τη δεξαμενή νερού.

Λειτουργικό διάγραμμα Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας, © Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη

Ο χώρος αυτός είναι ανοιχτός και επισκέψιμος, ενώ η δεξαμενή νερού περιβάλλεται από μια ξύλινη επιφάνεια όπου γίνεται το τάισμα της φώκιας. Στο επίπεδο αυτό τοποθετούνται αναβατόρια για την ευκολότερη μεταφορά, τόσο των δειγμάτων, όσο και κλουβιών από το ένα επίπεδο στο άλλο, αφού έχει άμεση σχέση με την αποβάθρα. Στο κατώτερο επίπεδο βρίσκεται το μηχανολογικό σύστημα της δεξαμενής, που αντλεί θαλασσινό νερό.

Λειτουργικό διάγραμμα Κέντρου Περίθαλψης Φωκών, © Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη

Η συνολική εντύπωση που αφήνει το κτίριο διαφαίνεται έντονα στη διαχείριση της νοτιοανατολικής όψης. Οι λωρίδες ανοιγμάτων, τονίζουν την οριζοντιότητα της σύνθεσης και να διατηρούν τις αυστηρές κλειστές γεωμετρίες που τη δομούν. Ο ρυθμός που δημιουργείται από την εναλλαγή σκιάς-φωτός και κενού-πλήρους διακρίνεται ξεκάθαρα με την αντιστικτική σχέση των κατακόρυφων περσίδων με το μπετόν. Το παρατηρητήριο εισόδου και η βιβλιοθήκη λειτουργούν ως στοιχεία έξαρσης.

Διάγραμμα Κίνησης, © Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη

Στοιχεία & Συντελεστές εργασίας:

Τίτλος εργασίας: Βύθια Ζωή | Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών στην Αλόννησο, Τύπος εργασίας: Διπλωματική, Σχολή: Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο), Φοιτητική ομάδα: Κατερίνα Κατσούλη – Ουρανία Κουντουριώτη, Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Σοφία Τσιράκη, Ακαδημαϊκό Έτος: Φεβρουάριος 2021

*** Ευχαριστίες: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε, Φορέας Διαχείρισης Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου και Βορείων Σποράδων (ΕΘΠΑΒΣ), ΜΟm

English description: The current diploma thesis, presented by Katerina Katsouli and Ourania Kountourioti, suggests a marine Research Center in the area of Alonnisos, which aims at the study, protection and conservation of the underwater habitats in the National Marine Park of Alonnisos & Northern Sporades.

Student’s proposal refers to an interdisciplinary research center which integrates the Management Body of N.M.P.A.N.S, a protection entity of the endemic species of Mediterranean Monk seal called “MOm” and an institute of oceanography, which studies the underwater biodiversity of the marine park.

After extensive research regarding the functions of each sector, and student’s visit to the island of Alonnisos also, they chose the area of Agios Dimitrios for the location of their proposal.

The main compositional principles used from the inception of their design were the parallel placement to the elevation lines, the descent towards the sea and the cylindrical shape which encloses the element of water.

Collage of selected composition points, © Katerina Katsouli – Ourania Kountourioti

“The compositional process can be described as two partition walls placed parallel to the ground inclination, then slide and define the motion axis”.

Roof plan, © Katerina Katsouli – Ourania Kountourioti

According to the site analysis, the synthetic engravings are placed, following a precise, multiple of 3, grid, which provides rhythm to the composition. On the right side, the posterior wall turns, conforming to the engraving of Agios Dimitrios view. On the left side, a third wall is placed vertically, intersecting the first two and receiving motion from the road above while leading it to the designed motion axis of the building.

Furthermore, a motion platform which penetrates unevenly the two main walls, follows the view towards Peristera and approaches the sea by reaching a cylindrical volume submerged into the water.

At last, three cubical volumes are placed at the left side of the composition, while a forth one is positioned in a diagonal and counterpointed way in relation to them. All these features enclose the main functions while creating a conceivably closed complex.

First floor plan, © Katerina Katsouli – Ourania Kountourioti

“The structural composition of the building consists of walls, struts, columns and beams”.

Second floor plan, © Katerina Katsouli – Ourania Kountourioti

All elements are made of reinforced concrete. On the horizontal walls, as well as on the cylinder, a metal formwork is used, while on all the other elements a wooden one is used. The choice of materials for the building complex is inextricably linked to the need to create a stable and organized infrastructure for the protection of the park.

The Institute of oceanography consists of three laboratories which function as independent units and are connected with outdoor bridges. These labs are accompanied by subterranean auxiliary spaces, as well as administration spaces at the lofts and occupy a total of 855 square meters. The functional requirements of the management body include office spaces, meeting rooms and archive rooms, occupying 244 square meters.

Section of Institute of Oceanography Laboratory, © Katerina Katsouli – Ourania Kountourioti

At the same time, essential operations for the protection entity “MOm” are a veterinary space, a feeding space and a water tank. These operations occupy 584 square meters and it is important that they are located in a separated area in direct relation to the sea. Furthermore, the auditorium and library as well, which serve all three sectors, as they aim at the informing and raising environmental awareness to the public.

Section of library & communal section of building complex, © Katerina Katsouli – Ourania Kountourioti

Other uses of communal nature are an archive space, a meeting room, a reading area and an exhibition space, which mainly concerns the presentation of the findings from the undergoing studies at the marine park. These spaces are divided distinctly by buttresses and are connected by a bridge, while there are two-story patios placed in between, which provide the spaces with diagonal relations and allow the penetration of natural light.

Care Center plans, © Katerina Katsouli – Ourania Kountourioti

The library and some auxiliary spaces are located in the subterranean department. At the lower level, the management body’s offices are positioned, along with another library floor, the cafeteria, the meal preparation space and the dining area. At this level, the visitor can find also the platform that accesses the cylindrical volume of “MOm”.

Section of reception – auditorium & care center, © Katerina Katsouli – Ourania Kountourioti

“The upper level of the cylinder is functioning as an observatory, while at its center there is a circular opening that lets the natural light to get in the building and also revealing the context of its interior”.

Front view │Sketch, © Katerina Katsouli – Ourania Kountourioti

The next downward levels facilitate the primary functions of the Monk seal’s residential care, like the veterinary space, equipment storage and maintenance space and lastly the Monk seal’s care area, including the water tank. The water tank is bounded by a wooden surface, where the feeding of the seals takes place.

Collages of compositional overviews, © Katerina Katsouli – Ourania Kountourioti

There are also specially designed lifts, placed on this level that assists with the transportation of both cages and samples from one level to another, as it is placed on the same level with the dock. Beneath the sea level, there is the last space of the cylindrical compound that facilitates the mechanical system of the water tank, which pumps fresh seawater for the seal’s healthcare environment.

Model 1:200, © Katerina Katsouli – Ourania Kountourioti

The overall impression left by the building is strongly reflected in the composition of its main aspect. The stripe shaped openings emphasize the horizontality of the composition and maintain its strictly closed geometries.

The compositional rhythm created by the interchange of shadow-light and vacant-whole can be clearly distinguished through the counterpoint relationship of the vertical blinds with the concrete. Peak points that differ from the horizontality of the composition are the library and the observatory at the entrance of the compound.

Model 1:200, © Katerina Katsouli – Ourania Kountourioti

Facts & Credits:

Project title: Submerged Life | Marine Research Center in Alonnisos, Typology: Diploma thesis, Institution: School of Architecture (National Technical University of Athens), Students: Katerina Katsouli – Ourania Kountourioti, Supervisor: Sofia Tsiraki, Presentation Date: February 2021

Υποβάλλετε ένα άρθρο

Το όνομά σας *

Το email σας *

Το θέμα του άρθρου σας *