Είναι γεγονός πως τα κτίρια έχουν τεράστιο αντίκτυπο στο περιβάλλον μέσω των υλικών δόμησης, της σπατάλης νερού, της αλλαγής χρήσης γης και κυρίως της χρήσης ενέργειας καθώς το δομημένο περιβάλλον καταναλώνει το 32% της παγκόσμιας ενέργειας.
Για την αντιμετώπιση των αρνητικών αντίκτυπων της ανάπτυξης των κτιρίων έχουν αναπτυχθεί διάφοροι μέθοδοι για την προστασία του περιβάλλοντος, όπως είναι το «Πράσινο Κτίριο» (Green Building) ή η «Πράσινη Ανάπτυξη» (Green development), έτσι ώστε να διασφαλίζεται μια διαδικασία περιβαλλοντικά υπεύθυνη και αποδοτική ως προς τους πόρους, καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής των κτιρίων, από την τοποθέτηση έως το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη λειτουργία, τη συντήρηση, την ανακαίνιση, την κατεδάφιση τους.
Ο τρόπος που διασφαλίζεται κάτι τέτοιο είναι η ανάπτυξη προγραμμάτων πιστοποίησης κτιρίων, το οποίο με τα χρόνια εξελίσσονται βελτιώνονται και εξαπλώνονται ανά τον κόσμο. Τα πιο διαδεδομένα και ταυτόχρονα τα πιο αξιόλογα συστήματα είναι τα παρακάτω:
BREEAM
Leadership in Environment and Ecosystem Design (LEED)
GSAS
Estidama Pearl Rating System
Πρόκειται για συστήματα Αξιολόγησης Ολικής Ποιότητας (TQA), όπου στα έργα απονέμονται βαθμοί για προαπαιτούμενες και προαιρετικές πιστωτικές μονάδες που ομαδοποιούνται σε διάφορες κατηγορίες.
Πιο αναλυτικά παρουσιάζεται το κάθε σύστημα ξεχωριστά παρακάτω:
Βritish Building Research Establishment Environmental Assessment Method (BREEAM): Αυτή η μέθοδος (BREEAM) κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1990 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έχουν κυκλοφορήσει διεθνείς εκδόσεις για την πιστοποίηση έργων παγκοσμίως και το BREEAM International New Construction 2021 Version 6 είναι το πιο πρόσφατο. Η αξιολόγηση αυτού του συστήματος εκφράζεται ως ποσοστό επιτυχίας επί των συνολικών διαθέσιμων πόντων 30% για την βάση, 45% για Καλή, 55% για Πολύ Καλή, 70% για Άριστα και 85% για Εξαιρετικά. Οι κατηγορίες για νέα κατασκευαστικά έργα είναι Διαχείριση, Υγεία & Ευημερία, Ενέργεια, Μεταφορές, Νερό, Υλικά, Απόβλητα, Χρήση Γης & Οικολογία, Ρύπανση και Καινοτομία (BRE Global, 2016).
Leadership in Energy and Environmental Design (LEED): Το σύστημα αξιολόγησης Leadership in Energy and Environmental Design (LEED) κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1998 από το Συμβούλιο Πράσινων Κτιρίων των Ηνωμένων Πολιτειών (USGBC). Το LEED είναι το πιο κοινό και ευρέως χρησιμοποιούμενο σύστημα αξιολόγησης πράσινων κτιρίων. Η τελευταία έκδοση LEED V4.1 που κυκλοφόρησε το 2019 έχει τέσσερα επίπεδα πιστοποίησης ανάλογα με τα κατώτατα όρια πόντων που επιτυγχάνονται: πιστοποίηση (40–49 βαθμοί), ασημί (50–59 βαθμοί), χρυσό (60–79 βαθμοί) και πλατίνα ( 80 βαθμοί και άνω). Υπάρχουν επτά κατηγορίες αξιολόγησης για την απόκτηση έως και 126 πιθανών πόντων (Zhang et. al, 2017)
Global Sustainability Assessment System (GSAS): Το 2009 ένα ολοκληρωμένο σύστημα αξιολόγησης πράσινων κτιρίων με βάση τις επιδόσεις GSAS, ιδρύθηκε από τον Οργανισμό Έρευνας και Ανάπτυξης του Κόλπου (GORD) στο Κατάρ. Το Παγκόσμιο Σύστημα Αξιολόγησης Αειφορίας (GSAS) διαμορφώθηκε με βάση τις βέλτιστες πρακτικές από τα πιο καθιερωμένα παγκόσμια συστήματα αξιολόγησης, συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά, τα BREEAM (Ηνωμένο Βασίλειο), LEED (Ηνωμένες Πολιτείες), GREEN GLOBES (Καναδάς), CEPAS (Χονγκ Κονγκ), CASBEE ( Ιαπωνία), και το International SBTOOL. Το GSAS έχει 8 κατηγορίες και μπορεί να επιτευχθεί πιστοποίηση από 1 έως 6 Αστέρων.
Το Estidama, το οποίο στα Αραβικά σημαίνει βιωσιμότητα, είναι επίσης γνωστό και ως Pearl Rating System: Αναπτύσσεται κυρίως χρησιμοποιώντας στοιχεία LEED και BREEAM αλλά εφαρμόζεται στις μοναδικές τοπικές ανάγκες και το περιβάλλον. Το Estidama Pearl Rating System ιδρύθηκε από το Συμβούλιο Αστικού Σχεδιασμού του Άμπου Ντάμπι (UPC) το 2010. Σύμφωνα με το Pearl Building Rating System (PBRS) υπάρχουν πέντε επίπεδα πιστοποιήσεων που μπορούν να ληφθούν ως εξής 1 Pearl (μόνο προαπαιτούμενα ), 2 Pearl ( προαπαιτούμενα πόντοι + 60 ), 3 Pearl ( προαπαιτούμενα + 85 πόντους ), 4 Pearl ( προαπαιτούμενα + 115 βαθμοί) και 5 Pearl ( προαπαιτούμενα + 140 βαθμοί ). Οκτώ κατηγορίες είναι διαθέσιμες στο PBRS με 180 συνολικά διαθέσιμους πόντους.
Η πράσινη ανάπτυξη για ένα κτίριο αλλάζει τη δομή του, όπου είναι δυνατόν, καθώς και τη συντήρηση και τις πρακτικές για να διασφαλιστεί ότι αυτό βρίσκεται σε βιώσιμη κατάσταση. Τα παραπάνω συστήματα λειτουργούν ως εργαλεία για την επίτευξη μιας νέας παγκόσμιας στρατηγικής στην δόμησή, την αειφόρο ανάπτυξη.
Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η μείωση κάθε φορά των επιπτώσεων της κατασκευής κτιρίων στις ακόλουθες πτυχές: Περιβαλλοντολογικά, κοινωνικά και οικονομικά. Πρόκειται ίσως για μια μοναδική ευκαιρία να εξελίξουμε και να βελτιώσουμε την κληρονομιά που αφήνουμε στις επόμενες γενιές.
Άρθρο της Αγγελικής Κόλια / Διπλ. Αρχιτέκτονα Μηχανικού MSc | Εταιρεία Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί | Τομέας Μελετών Εφαρμογής Τεχνικών Έργων
Βιβλιογραφία:
Fenner R.A and Ryce T, (2007). A comparative analysis of two building rating systems. Part 1: Evaluation Engineering Sustainability, [Online], Vol. 161, pp. 55-63, Available at: https://www.icevirtuallibrary.com/doi/full/10.1680/ensu.2008.161.1.65 (accessed on: 27/04/2022)
Ζhang Y, Wang j, Hu F and Wang Y, (2017). Comparism of evaluation standards for green building in China, Britain, United States: Renewable and Sustainable Energy Reviews. [Online], Vol. 68, part 1, pp. 262-271, Available at: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1364032116306499 (Accessed on 26/04/2022)
Κεντρική φωτογραφία: Case Western Reserve University, Tinkham Veale University Center Cleveland / United States / 2014, Πηγή: https://www.archilovers.com/projects/183061/case-western-reserve-university-tinkham-veale-university-center.html – courtesy of Michelle Litvin Studio (accessed on: 27/04/2022)