Το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο (ΕΧΣ) αποτελεί ένα νέο εργαλείο, που δηµιουργήθηκε κατά την αναµόρφωση του συστήµατος χωρικού σχεδιασµού µε το Ν. 4447/2016 (ΦΕΚ 241 Α’). Τα ΕΧΣ καταρτίζονται για τη χωρική οργάνωση και ανάπτυξη περιοχών, ανεξαρτήτως διοικητικών ορίων και επιφανείας, που µπορεί να λειτουργήσουν ως υποδοχείς σχεδίων έργων και προγραµµάτων υπερτοπικής κλίµακας ή στρατηγικής σηµασίας για τις οποίες απαιτείται ειδική ρύθµιση των χρήσεων γης και των λοιπών όρων ανάπτυξής τους.
Τα ΕΧΣ χρησιµοποιούνται κυρίως για τουριστικά έργα µείζονος σηµασίας, χωρίς ωστόσο να αποκλείονται άλλοι τοµείς παρέµβασης (όπως η βιοµηχανία), που έχουν σηµαντικό αντίκτυπο στην περιφερειακή και εθνική οικονοµία και στην αναπτυξιακή πορεία µιας περιοχής.
Επιπλέον, τα ΕΧΣ µπορούν να συντάσσονται και για προγράµµατα αστικής ανάπλασης ή περιβαλλοντικής προστασίας ή αντιµετώπισης των συνεπειών από φυσικές καταστροφές.
Η κίνηση της διαδικασίας σύνταξης των ΕΧΣ µπορεί να γίνει από φορείς του δηµοσίου, αλλά και από ιδιωτικούς φορείς (εταιρείες ή φυσικά πρόσωπα) που ενδιαφέρονται για την υλοποίηση ενός επενδυτικού σχεδίου ή προγράµµατος.
Μέχρι σήµερα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία προέγκρισης ΕΧΣγια προγράµµατα αστικής ανάπλασης όπως αυτό της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, της ανάπλασης του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά σε χώρο πρασίνου µητροπολιτικής εµβέλειας του Δήµου Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη, του Πάρκου Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Αντώνης Τρίτσης» στην Αθήνα και της Ζώνης Ανάπλασης Περιοχής Αγίου Διονυσίου Πειραιά.
Παράλληλα, έχουν ωριµάσει οι ενέργειες για ΕΧΣ που αφορούν σε ιδιωτικές επιχειρηµατικές πρωτοβουλίες, όπως το Επιχειρηµατικό Πάρκο Ειδικού Τύπου Εφοδιαστικής Αλυσίδας στα Οινόφυτα Αττικής, αλλά και στην προώθηση τουριστικών εγκαταστάσεων στην περιοχή Μύλοι Λέρνας του Δήµου Άργους και στη θέση «Μερτζίκι» νήσου Σάµου, αλλάζοντας περιορισµούς στις χρήσεις γης ή/και στο κανονιστικό πλαίσιο της δόµησης.
Γενικά το ΕΧΣ µπορεί, αφενός, να τροποποιεί τις επιτρεπόµενες χρήσεις γης εγκεκριµένων ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ, ΤΧΣ, ΖΟΕ, ώστε να προετοιµάσει µια περιοχή για να υποδεχθεί ένα συγκεκριµένο επενδυτικό έργο ή πρόγραµµα, αφετέρου, να µεταβάλλει ή/και να καθορίζει όρους και περιορισµούς δόµησης (όπως κάλυψη, συντελεστή δόµησης, ύψος), και εν γένει λοιπούς όρους ανάπτυξης (για παράδειγµα αριθµός κλινών).
Οι εκάστοτε προτεινόµενες χωρικές ρυθµίσεις και η έγκρισή τους µέσω της διαδικασίας ΕΧΣ αφενός διασφαλίζει τη χωροθέτηση και λειτουργία της επιχείρησης στη συγκεκριµένη θέση, αφετέρου εξασφαλίζει ειδικούς όρους ανάπτυξης, που είναι απαραίτητοι για την επεκτασιµότητα, την ανάπτυξη και τελικά την ίδια τη βιωσιµότητα της επιχείρησης, ειδικά στις σηµερινές συνθήκες της κρίσης.
“Ιδιαίτερα σηµαντικό είναι ότι τα ΕΧΣ εγκρίνονται µε Προεδρικό Διάταγµα”.
Πρακτικά αυτό σηµαίνει ότι «κλειδώνει» ο χωρικός σχεδιασµός στην περιοχή και διασφαλίζεται η βεβαιότητα της υλοποίησης του σχεδίου. Ακόµα και η µελλοντική έγκριση ενός Τοπικού Χωρικού Σχεδίου στην περιοχή δεν µπορεί να µεταβάλλει τις καθορισµένες από το ΕΧΣ χρήσεις και δραστηριότητες χωρίς τη σύµφωνη γνώµη του φορέα που κίνησε τη διαδικασία σύνταξης του ΕΧΣ.
Παρόλο που µέχρι σήµερα δεν έχει ολοκληρωθεί η έγκριση ενός ΕΧΣ, σε κάθε περίπτωση το ΕΧΣ αποτελεί ένα χρήσιµο, καινοτόµο εργαλείο για τη διερεύνηση εναλλακτικών τρόπων διασφάλισης της ανάπτυξης.
Σημαντική Υποσημείωση:
Τα στελέχη της «Delta Engineering – Σύµβουλοι Μηχανικοί», µέλους του Οµίλου «ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ», µε σηµαντική εµπειρία και δραστηριότητα ως σύµβουλοι και µελετητές ποικίλων επενδυτικών έργων, παρακολουθούν επιστάµενα τις πολεοδοµικές και αναπτυξιακές εξελίξεις και είναι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία και διευκρίνιση για τα ανωτέρω θέµατα και την άρτια τεχνική υποστήριξη των έργων σας.